Mədənilik – insan davranışlarında, ünsiyyətində, həyat tərzinə olan münasibətində tərbiyəlilik, nəzakətlilik, ədəblilik və hörmətlilik göstərən keyfiyyətlərin məcmusudur. Bu, sadəcə davranış qaydalarına riayət etməkdən daha geniş bir anlayışdır və şəxsiyyətin daxili dünyasını, mənəvi dəyərlərini əks etdirir.
Antonimlər:
Ədəbsizlik
Ədəbsizlik mədəniliyə zidd olan, qəbul edilməmiş davranış qaydalarını, hörmətsizlik və nəzakətsizliyi əks etdirən bir anlayışdır. Ədəbsizlik çox vaxt qəflətən, təsadüfən baş verə bilər, amma bəzən də bilərəkdən, qəsdən edilə bilir. Ədəbsizlik anlayışı, mədənilik anlayışı kimi, müxtəlif mədəniyyətlərdə fərqli şəkildə qəbul edilə bilir. Məsələn, bir mədəniyyətdə qəbul edilən davranış digərində ədəbsizlik hesab oluna bilər. Ədəbsiz davranışlar ailə, iş, ictimai yerlərdə və s. mənfi qiymətləndirilir.
Oğlan mədəniliyindən başını aşağı saldı və cavab vermədi (Ə.Vəliyev).
Danışanın sözünü kəsmək ədəbsizlik hesab olunurdu (M.İbrahimov).
Kobudluq
Kobudluq, mədəniyətin əksinə olan, kəskin, sərt, qaba və həddən artıq açıq davranış tərzi deməkdir. Kobudluq həm sözlərdə, həm də hərəkətlərdə özünü göstərə bilir. Bu, insanın başqalarına qarşı hörmətsizliyini, səbrsizlik və nəzakətsizliyini əks etdirir. Kobudluq həm də fiziki təcavüzlə müşayiət oluna bilər. Ədəbiyyatda, məişətdə və digər sahələrdə kobudluq mənfi hadisə kimi təsvir olunur.
Zeynalın mədəniliyi qarşısında donub qaldı (S.Qədirzadə).
Hətta bu ahəngdə, səndəki kobudluğun xoş gəldiyini bildirən bir məna da vardı (M.İbrahimov).