Mənəvi: əxlaqi, ruhi, daxili aləm ilə bağlı olan; cismani olmayan.
Antonimlər:
Cisimani
Cisimani sözü mənəviyə zidd olaraq fiziki bədənlə, maddi aləmlə bağlı olanı ifadə edir. Mənəvi və cismani anlayışları insanın iki əsas tərəfini - ruhi və fiziki tərəflərini təmsil edir. Bu antonim cütü fəlsəfə, psixologiya, ədəbiyyat və gündəlik həyatda geniş istifadə olunur. Məsələn, "cismani əzab" ifadəsi fiziki ağrıları, "mənəvi əzab" isə ruhi iztirabları bildirir.
Sən məndən yaxşı bilirsən ki, cismani ölüm mənəvi ölümdən qat-qat yaxşıdır (F.Kərimzadə).
Fiziki
Fiziki antonimi də mənəviyə oxşar şəkildə maddi aləmi, bədəni, cismani varlığı ifadə edir. "Fiziki güc", "fiziki əmək" kimi ifadələrdə maddi aləmin təzahürlərini görürük. "Mənəvi və fiziki sağlamlıq" kimi ifadələr insanın həm ruhi, həm də fiziki vəziyyətinin vacibliyini vurğulayır. Bu antonim cütü tibb, idman və gündəlik həyatda geniş istifadə olunur.
Müharibənin ən gərgin günlərində də o belə dözülməz mənəvi əzablar çəkməmişdi (C.Məmmədov); Fiziki işdən çoxdan ayrılmışdır (Ə.Vəliyev).
Maddi
Maddi sözü mənəviyə əks olaraq, konkret, əl ilə tutulan, hiss olunan şeyləri, varlıqları, əşyaları bildirir. "Maddi dəyər", "maddi ehtiyaclar" kimi ifadələr bunun bariz nümunəsidir. Mənəvi və maddi anlayışları bir-birini tamamlayan, bəzən isə zidd olan anlayışlardır. Məsələn, bir əsər həm maddi (kitab kimi) həm də mənəvi (məzmunu kimi) dəyər daşıya bilər. Bu antonim cütü iqtisadiyyat, fəlsəfə, ədəbiyyat və gündəlik həyatda geniş istifadə olunur.
Yazılanlar çox olar, bunlara maddi və mənəvi cəhətdən kömək verilərsə, məqsəd əldə edilər (M.S.Ordubadi).