Mükalimə – iki və ya daha çox insan arasında qarşılıqlı söhbət, danışıq, dialoq deməkdir. Mükalimənin əsas xüsusiyyəti iştirakçıların bir-birinə cavab verməsi, fikirlərini bölüşməsi və qarşılıqlı əlaqə qurmasıdır. Mükalimə həm gündəlik həyatda, həm də ədəbiyyatda, teatrda, siyasətdə və digər sahələrdə geniş istifadə olunur.
Antonimlər:
Monoloq
Monoloq – bir adamın öz-özünə və ya auditoriyaya yönəlmiş, cavabsız qalan uzun nitq, danışıqdır. Monoloqda əsasən bir şəxs öz fikirlərini, hisslərini və ya hadisələri təsvir edir. Teatr əsərlərində, filmlərdə və ədəbiyyatda monoloqlar tez-tez istifadə olunur. Mükalimədən fərqli olaraq, monoloqda qarşılıqlı əlaqə yoxdur. Monoloqun əsas məqsədi dinləyiciləri əsərin mövzusuna yönəltmək, personajın daxili aləmini göstərmək və ya müəyyən bir ideyanı çatdırmaqdır.
“Hamlet” əsərində Hamlet'in məşhur “Olmaq yoxsa olmaq” monoloqu ədəbiyyatda monoloqun gücünü göstərən parlaq bir nümunədir.
Mükalimə ilə monoloq arasındakı əsas fərq qarşılıqlı əlaqənin olması və ya olmamasıdır. Mükalimə qarşılıqlı söhbətə əsaslanır, monoloq isə tək tərəfli nitqdir. Gündəlik həyatda dostlarla söhbət etmək mükaliməyə, öz-özünə düşüncələrini səsləndirmək isə monoloqa nümunə ola bilər.