Mütləq – Şərtsiz, qeyd-şərtsiz, qəti, tam, dəqiq, dəyişməz, ayrılmaz mənasında işlənən söz. Həm mənəvi, həm də fiziki olaraq qəti və dəyişməz bir vəziyyəti ifadə edir. Elmi, fəlsəfi, hüquqi və gündəlik danışıq dillərində geniş istifadə olunur.
Antonimlər:
Nisbi
Nisbi – Mütləqdən fərqli olaraq, müqayisəli, bağlı, şərti, müəyyən mənada və ya əlaqədə olan mənasını ifadə edir. Mütləq həqiqətlərin əksinə olaraq, nisbi həqiqətlər kontekstdən, baxış bucağından və ya müqayisə obyektindən asılıdır. Elmi kontekstlərdə, xüsusilə fizika və riyaziyyatda tez-tez istifadə olunur. Məsələn, nisbi sürət, nisbi kütlə anlayışları məhz bu mənada işlənir. Gündəlik danışıq dilində də "nisbətən", "müqayisədə" kimi ifadələrlə birlikdə işlənir.
Mütləq və nisbi arasındakı fərq: Mütləq hər zaman və hər yerdə eyni qalan bir həqiqəti ifadə edərkən, nisbi anlayış müqayisə və kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, "mütləq həqiqət" deyərkən qeyd-şərtsiz bir həqiqətdən söhbət gedirsə, "nisbi həqiqət" deyərkən həmin həqiqətin müəyyən bir baxış bucağından və ya şəraitdən asılı olduğunu bildiririk.
Bilin, yoxsulluq iki cürədir: mütləq yoxsulluq və nisbi yoxsulluq.
Şərti
Şərti – Müəyyən şərtlərə, qaydalara və ya vəziyyətlərə bağlı olan mənasını verir. Mütləq anlayışından fərqli olaraq, şərti anlayışda həmişə müəyyən bir məhdudiyyət və ya əlavə şərt mövcuddur. Hüquq, iqtisadiyyat və gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur. Məsələn, "şərti azadlıq", "şərti müqavilə" ifadələrində olduğu kimi.