Şərtsiz sifəti, əsasən hər hansı bir məhdudiyyət, qadağa və ya əlavə tələb olmadan, tam azadlıq və müstəqillik mənasını ifadə edir. Heç bir şərt və ya qeydə bağlı olmadan, tamamilə sərbəst və məhdudiyyətsiz bir vəziyyəti təsvir edir. Bu mənada, “şərtsiz” sözü "qeyd-şərtsiz", "şərtsiz-şərtsiz" ifadələri ilə sinonimdir və tam razılıq, qəbul və ya əməliyyatın heç bir əlavə tələb olmadan yerinə yetirilməsini bildirir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şərt" kökünə "-siz" şəkilçisinin əlavə olunması ilə əmələ gəldiyini görərik. "-siz" şəkilçisi inkar mənası ifadə edərək, "şərt"in olmadığını bildirir. Beləliklə, "şərtsiz" sözü hər hansı bir şərtin mövcud olmamasının qabarıq şəkildə vurğulanmasını təmin edir.
Cümlə içərisində istifadəsinə misallar:
- O, şərtsiz dəstəyimizi qazandı.
- Müqavilənin icrası şərtsizdir.
- Onun şərtsiz sevgisi hər kəsi valeh etmişdi.
- Sənədlər şərtsiz qəbul olundu.
- Rəhbər, əməkdaşlarının şərtsiz tabeçiliyini tələb edirdi.
- Məhkəmə şərtsiz azadlığa buraxdı.
Gördüyümüz kimi, "şərtsiz" sözü müxtəlif kontekstlərdə, həm sifət, həm də zərf kimi işlənə bilir və hər zaman tamamilə sərbəst, məhdudiyyətsiz və ya qeyd-şərtsiz bir vəziyyəti ifadə edir. Mənası kontekstdən asılı olaraq dəqiqləşsə də, əsas məna dəyişməz qalır.