Ölülük – canlı varlığın həyatının sona çatması, həyat fəaliyyətinin tamamilə dayanması halıdır. Bu anlayış fəlsəfə, dini inanclar, ədəbiyyat və gündəlik həyatda geniş istifadə olunur. Ölümün bioloji, psixoloji və sosial aspektləri mövcuddur. Bioloji baxımdan ölüm orqanizmin fiziki funksiyalarının dayanması deməkdir. Psixoloji baxımdan isə ölüm qorxusu, yas və itki hissləri ilə əlaqələndirilir. Sosial baxımdan isə ölüm cəmiyyətin sosial strukturunda dəyişikliklərə səbəb olur.
Antonimlər:
Dirilik
Dirilik, ölülüyün tam əksidir – həyatın, canlılığın, fəaliyyətin davam etməsi deməkdir. Bu termin biologiya, fəlsəfə, ədəbiyyat, məişət həyatında geniş istifadə olunur. Biologiya elmində dirilik hüceyrələrin həyati funksiyalarının davam etməsi, metabolizmanın olması kimi izah edilir. Ədəbiyyatda dirilik həm fiziki, həm də metaforik mənada – ruh yüksəkliyi, enerji, həvəs kimi işlədilir. Məsələn, "O, diriliyi ilə ətrafındakıları valeh edirdi" cümləsində dirilik ruhi vəziyyəti bildirir.
Min günün ölülüyündən, bir günün diriliyi yaxşıdır (Ata sözü).
Həyat
Həyat, dirilik anlayışına çox yaxın olsa da, daha geniş məna daşıyır. Həyat, sadəcə canlılığın davam etməsini deyil, həmçinin inkişaf, böyümə, təkamül kimi prosesləri də əhatə edir. Həyat termini fəlsəfə, biologiya, ədəbiyyat, sosiologiya və digər elmlərdə fərqli kontekstlərdə istifadə olunur. Məsələn, “Həyatın mənası nədir?” kimi fəlsəfi suallar həyat anlayışının genişliyini göstərir.