Özgələşmək – yadlaşmaq, doğmalıq hissini itirmək, əvvəlki yaxınlıq və bağlılığın zəifləməsi mənasını verir. Bu söz həm konkret, həm də metaforik mənada işlənə bilər. Konkret mənada bir insanın əvvəlki doğma mühitindən, evindən, yaxınlarından uzaqlaşması, onlarla əlaqələrinin zəifləməsi kimi başa düşülür. Metaforik mənada isə bir şeyin əvvəlki vəziyyətindən, mahiyyətindən uzaqlaşması, dəyişməsi kimi istifadə olunur.
Antonimlər:
Doğmalaşmaq
Doğmalaşmaq özünə yaxınlıq, tanışlıq, bağlılıq hisslərinin yaranması, özününkü kimi qəbul edilməsi deməkdir. Bu söz, əsasən insanlarla əlaqədar olaraq, əvvəl yad olan bir insanın məhəbbət, dostluq və ya uzunmüddətli ünsiyyət nəticəsində yaxınlaşmasını, öz adamlardan biri kimi qəbul edilməsini ifadə edir. Ədəbiyyatda vətənə, doğma torpağa bağlılığı ifadə etmək üçün də istifadə oluna bilər. Mənaca “özgələşmək”in tam əksidir.
Üç yüz yad şairi doğmalaşdıran; Şerindən qüvvətli tərcüməsilə... (X.Rza)
Yaxınlaşmaq
Yaxınlaşmaq, özgələşməyin əksidir. Bu söz həm fiziki məsafənin qısaldılmasını, həm də münasibətlərdəki yaxınlaşmanı, dostluğun və bağlılığın artmasını bildirir. “Özgələşmək” əlaqələrin zəifləməsini göstərirsə, “yaxınlaşmaq” isə əksinə, onların möhkəmlənməsini, daha sıx və isti hal almağını ifadə edir. Həm məişətdə, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Birgələşmək
Birgələşmək, ayrılığın, fərqliliyin əksinə olaraq, birlik və vahidliyi ifadə edir. Özgələşmək ayrı düşmək, bir-birindən uzaqlaşmaq mənasını verir. Birgələşmək isə tam əksidir – birlikdə olmaq, ortaq məqsədlərə çatmaq üçün bir araya gəlməkdir. Bu antonimlik, xüsusilə kollektiv həyatın təsvirində özünü göstərir.