Sərxoşluq – spirtli içkilərin həddindən artıq qəbulu nəticəsində yaranan psixi və fiziki vəziyyətdir. Bu vəziyyət insanın davranışlarında, düşüncə tərzində, koordinasiyasında və fiziki qabiliyyətlərində dəyişikliklərə səbəb olur. Sərxoşluq müvəqqəti bir hal olub, spirtli içkinin orqanizmdən çıxması ilə yox olur. Lakin, xroniki alkoqolizm halında sərxoşluq müntəzəm və təkrarlanan bir hadisəyə çevrilir.
Antonimlər:
Ayıqlıq
Ayıqlıq sərxoşluğun əksidir və tam şüurda olma, düşüncənin aydınlığı, hərəkətlərin koordinasiyası və normal fiziki vəziyyəti ifadə edir. Ayıqlıq insanın sağlam və normal funksiyalarını yerinə yetirməsinə imkan verir. Bu termin həm məişətdə, həm də tibbdə geniş istifadə olunur. Ədəbiyyatda ayıqlıq həm fiziki, həm də mənəvi aydınlığı ifadə edə bilər.
Keçir xatırından hətta sərxoşluq; Lakin ümidini kəsməyir Cəlal (S.Vurğun)
Ayıqlıqdan lap başım çatlayır (S.S.Axundov)
Həlimlik (kontekstdən asılı olaraq)
Bəzi hallarda, "sərxoşluq" sözünün antonimi olaraq "həlimlik" sözündən istifadə edilə bilər. Bu halda, "sərxoşluq" nəzarətsiz davranışı, aqressivliyi və ya həddindən artıq həyəcanı ifadə edərsə, "həlimlik" sakitlik, nizamlılıq və nəzarətli davranışı bildirir. Bu antonimlik daha çox məcazi mənada istifadə olunur.
Nizamlılıq (kontekstdən asılı olaraq)
Sərxoşluq nəticəsində baş verən qarışıqlıq və nizamsızlığı vurğulamaq üçün "nizamlılıq" antonimi kimi çıxış edə bilər. Bu halda, sərxoşluq qeyri-nizamlı hərəkətləri, düşüncələri əks etdirir, nizamlılıq isə əksinə, nəzarət altında olan, planlı davranışı ifadə edir. Bu istifadə daha çox məcazi mənada olur.