Sinxron – eyni zamanda baş verən, eyni vaxtda davam edən, bir-biri ilə eyni vaxtda hərəkət edən mənasını verir. Əsasən dilçilikdə, fizika və texnikada istifadə olunur. Sinxronluq eyni vaxtlılığın təzahürüdür.
Antonimlər:
Diaxron
Diaxron – zaman ərzində, tarixi inkişaf prosesində baş verən, müxtəlif zaman kəsiyini əhatə edən hadisələrə aiddir. Sinxrondan fərqli olaraq, diaxron hadisələr zaman boyu dəyişir və inkişaf edir. Dilçilikdə dilin tarixi inkişafını öyrənərkən diaxron yanaşma tətbiq olunur. Bu zaman dilin keçmiş vəziyyəti, dəyişmə mərhələləri, müasir vəziyyətə necə gəldiyi təhlil edilir. Məsələn, bir sözün kökünün və əlavələrinin tarixi inkişafı diaxron tədqiqatın mövzusudur.
Dil hadisələrinə sinxron (müasirlik) və diaxron (tarixilik) planlarda baxmaq lazımdır.
Sinxron/Diaxron nümunəsi: Sinxron təhlil müasir Azərbaycan dilinin qrammatikasını öyrənir, diaxron təhlil isə bu qrammatikanın tarixi inkişafını, yəni köhnə türk dillərindən bu günə qədər necə dəyişdiyini tədqiq edir.
Asinxron
Asinxron – eyni zamanda baş verməyən, zamanca ayrı düşən, ardıcıl baş verən hadisələrə aiddir. Texnologiya və proqramlaşdırmada geniş istifadə olunur. Məlumatların ötürülməsi, proseslərin idarə olunması kimi sahələrdə asinxronluq vacib rol oynayır. Əgər iki hadisə asinxrondursa, onların baş vermə vaxtı arasında müəyyən bir fasilə var.
Sinxron/Asinxron nümunəsi: Sinxron məlumat ötürülməsi zamanı məlumatlar eyni vaxtda göndərilir və qəbul edilir. Asinxron məlumat ötürülməsində isə bu proses eyni vaxtda baş vermir, göndərilən məlumatlar qəbul olunana qədər müəyyən bir gecikmə ola bilər. Məsələn, e-poçt asinxron kommunikasiya formasına aiddir.