Şərəfsizlik – mənəvi keyfiyyətlərin, əxlaqi normaların, vicdanın pozulması, ləyaqətsiz hərəkətlər, rüsvayçılıq, qeyrətsizlik deməkdir. Həm əxlaqi, həm də hüquqi baxımdan mənfi qiymətləndirilən bir anlayışdır. Şərəfsizliyin səbəbləri müxtəlif ola bilər: şəxsi maraqlar, qorxu, zəif iradə və s.
Antonimlər:
Şərəf
Şərəf – insanın ləyaqətini, namusunu, vicdanını, əxlaqi və mənəvi saflığını ifadə edən müsbət bir keyfiyyətdir. Şərəfli olmaq cəmiyyətdə hörmət və etibar qazanmağa gətirib çıxarır. Şərəf anlayışı ədəbiyyatda, dilçilikdə, məişətdə və hüquqda geniş istifadə olunur. Şərəfin qorunması insanın həyatında mühüm rol oynayır. Şərəfsizlik və şərəf bir-birinin tam əksidir. Şərəfsiz hərəkət edən şəxs öz şərəfini itirir.
"Şərəfli insan hər zaman həqiqətin tərəfində dayanır."
Qeyrət
Qeyrət – özünə, ailəsinə, millətinə, vətəninə bağlılıq, onları qorumaq, müdafiə etmək hissidir. Qeyrətli insan ədalətin bərqərar olması üçün mübarizə aparır, haqsızlığa qarşı çıxır. Qeyrət anlayışı ədəbiyyatda, xüsusilə də milli-vətənpərvərlik mövzusunda əsərlərdə geniş yer tutur. Qeyrətsizlik isə vətənə, millətə, ailəyə biganəlik, laqeydlik deməkdir. Şərəfsizlik qeyrətsizliyin bir təzahürü ola bilər.
"Qeyrətli insan öz torpağını qoruyar, düşməni qarşısında baş əyməz."
Ləyaqət
Ləyaqət - insanın özünə hörməti, özünün dəyərini bilməsi və başqalarına hörmət etməsidir. Ləyaqətli insan hər zaman doğru yolu seçir, ədalətsizliyə dözmür, öz əqidəsindən dönmür. Ləyaqətsizlik isə öz dəyərini bilməmək, özünü alçaltmaq, başqalarına hörmətsizlik göstərmək deməkdir. Şərəfsiz insan ləyaqətsizdir.
Namus
Namus – qadın və ya kişinin cinsinə görə özünə və başqalarına qarşı münasibətdə əxlaqi saflıq, iffət deməkdir. Namuslu insan əxlaq normalarına riayət edir, əxlaqsızlığa yol vermir. Namussuzluq isə əxlaqsızlıq, iffətsizliydir. Şərəfsizlik namussuzluqla sıx bağlıdır.