Tapıntı – gözlənilmədən, təsadüfən tapılmış şey, əşya, fakt və ya hadisə. Elmi araşdırmalarda, arxeologiyada və hətta gündəlik həyatda istifadə olunan geniş mənalı bir sözdür.
Antonimlər:
İtki
İtki sözü tapıntı sözünün tam əksidir və əşyanın, insanın və ya başqa bir şeyin itirilməsini bildirir. Tapıntı gözlənilməz tapmağı, itki isə gözlənilməz itirilməni ifadə edir. Həm gündəlik dilin, həm də elmi ədəbiyyatın ayrılmaz hissəsidir. İtki, həm maddi (məsələn, pul, əşya itkisi), həm də mənəvi (məsələn, yaxın insanın itkisi) ola bilər. Elmi kontekstdə məlumat itkisi, genetik itki kimi terminlər istifadə olunur.
"Bu itki anayçün ağır olsa da; Bu məğrur ananın əyilməz başı..." (S.Rüstəm)
Bu misalda itki, ana üçün ağır bir hadisə kimi təsvir edilir.
Tapıntı ilə İtki arasındakı əsas fərq, birinin gözlənilməz əldə etmə, digərinin isə gözlənilməz itirmə demək olmasıdır. Bu antonimlər bir-birini tam əks etdirir və bir çox kontekstdə istifadə oluna bilər.
Yoxlama
Yoxlama sözü daha geniş məna daşıyır. Tapıntı təsadüfi bir kəşfdirsə, yoxlama əvvəlcədən planlaşdırılmış bir axtarışdan sonra əldə edilmiş nəticəyə işarə edə bilər. Məsələn, arxeoloji qazıntılar zamanı tapıntıların olması gözlənilir, ancaq həmin tapıntılar yoxlama nəticəsində əldə edilir. Həm də yoxlama, axtarılanın tapılmaması ehtimalını da özündə ehtiva edir. Bu baxımdan, yoxlama ilə tapıntı arasında tam əks münasibət yoxdur, amma əks məna ilə bağlanır.