Mənası: Fəaliyyətdən, işdən yayınmaq, çalışmamaq, hərəkətsizliyə meyl etmək, əməksevərlikdən uzaqlaşmaq.
Antonimlər:
Çalışmaq: Tənbəlləşməyin əksidir. Çalışmaq, hər hansı bir işdə səy göstərmək, əmək sərf etmək deməkdir. Bu antonim cütü həm gündəlik danışıq dilində, həm də elmi ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Çalışmaq insanın öz məqsədlərinə çatması üçün əmək və səy göstərməsini bildirir. Məsələn, bir tələbə imtahanlara hazırlaşmaq üçün çalışır, bir yazıçının yeni əsəri üzərində çalışması kimi.
Əməksevərlik: Tənbəlləşmək fəaliyyətdən yayınmanı ifadə edirsə, əməksevərlik davamlı və səmimi şəkildə işləməyi, əməyə hörməti bildirir. Bu antonim, daha çox əxlaqi-psixoloji aspekti əks etdirir. Əməksevər insan heç vaxt tənbəlləşməz. Ədəbiyyatda, xüsusən də nağıllarda və hekayələrdə bu antonim cütü tez-tez müqayisə olunur.
Fəallıq: Tənbəlləşmək passivliyi, hərəkətsizliyi əks etdirən bir anlayışdır. Fəallıq isə tam əksinə, hərəkətlilik, işgüzarlıq, enerjili olmaq deməkdir. Bu antonim cütü, xüsusilə sosial elmlərdə və psixologiyada geniş istifadə olunur. Bir insanın fəal həyat tərzi sürməsi tənbəlləşmənin əksinədir.
Cəldlik: Tənbəlləşmək sürətin azalması, yavaşlama, süründürmə deməkdir. Cəldlik isə işlərin tez və səmərəli yerinə yetirilməsidir. Bu antonim cütü daha çox iş və məhsuldarlıq kontekstində istifadə olunur.
Elə tənbəlləşib ki, siçan görəndə də gözünü açmır (M.İbrahimov)
İşləmək vərdişdən asılıdır (Ə.Vəliyev)