Tənbəllik – işə, fəaliyyətə, hərəkətə meyli olmayan, əməksevərliyə zidd olan xarakter xüsusiyyəti, həmçinin bu xüsusiyyətin təzahürüdür. Tənbəllik fəaliyyətin passivliyini, enerjinin çatışmazlığını və ya istəksizliyini əks etdirir. Bu, həm fiziki, həm də zehni fəaliyyətə aid ola bilər.
Antonimlər:
Qoçaqlıq
Qoçaqlıq tənbəllikə tam əks olan bir anlayışdır. Qoçaqlıq fəal hərəkətə, işə, çalışqanlığa olan meyli, həmçinin bu meylin təzahürünü bildirir. Qoçaqlıq, fəallığı, enerjiliyi və hədəfə çatmaq üçün səy göstərməyi özündə əks etdirir. Qoçaqlıq, tənbəllik kimi yalnız bir xarakter xüsusiyyəti deyil, həm də müsbət keyfiyyət kimi qiymətləndirilir. Qoçaqlıq həm əmək, həm də gündəlik həyatda özünü göstərə bilər. Ədəbiyyatda və məişətdə geniş istifadə olunur.
"QOÇAQLIQ yağır." - Ə.Haqverdiyev
Çalışqanlıq
Çalışqanlıq da tənbəlliklə zidd bir anlayışdır. Bu, əməyə, işə həvəslə yanaşma, fəal olmaq və əlindən gələni etmək deməkdir. Çalışqanlıq, məqsədə çatmaq üçün ardıcıl və səylə işləməyi ifadə edir. Həm fiziki, həm də zehni əməkdə özünü göstərə bilər. Çalışqanlıq, müsbət keyfiyyət kimi qəbul edilir və ədəbiyyatda, məişətdə, elmdə və digər sahələrdə geniş istifadə olunur.
"Tənbəlliyi atsan, yaxşı olar, öyrənsən, gələrəm." - A.Şaiq
Fəallıq
Fəallıq, hərəkətlilik, enerjili olmaq, işlə məşğul olmaq deməkdir. Tənbəllik passivlik, hərəkətsizliyə meyldirsə, fəallıq tam əksinə, hərəkətə, işə meyli, enerjili fəaliyyəti ifadə edir. Fəallıq müxtəlif sahələrdə, o cümlədən idman, elm, ictimai həyatda özünü göstərə bilər. Fəallıq, tənbəllikdən fərqli olaraq, müsbət bir keyfiyyət kimi dəyərləndirilir.