Təzə sözü əsasən yeni, istifadə olunmamış, təzəcə hazırlanmış, yeni yaranmış mənalarını ifadə edir. Müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur və müxtəlif antonimləri ola bilər.
Antonimlər:
Köhnə
Köhnə sözü təzə sözünün ən çox istifadə olunan antonimidir. Vaxt keçmiş, istifadə olunmuş, köhnəlmiş mənalarını ifadə edir. Həm maddi əşyalara, həm də mənəvi anlayışlara (ənənələr, adətlər) aid edilə bilər. Müşahidə olunan dəyişikliklərin nəticəsi kimi əşyaların, hadisələrin və ya anlayışların vaxtın təsiri ilə itirmiş olduqları keyfiyyətlərə işarə edir. Həm gündəlik danışıqda, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Köhnə evimizdə xatirələr yaşayırdı.
Eski
Eski sözü də təzə sözünün antonimi kimi istifadə oluna bilər. "Köhnə" sözü ilə sinonim olsa da, bəzi hallarda daha qədim, köklənmiş, tarixi mənada istifadə olunur. Əsasən maddi əşyalara aid edilir.
İstifadə olunmuş
İstifadə olunmuş antonimi daha çox maddi əşyalara aiddir və onların əvvəllər istifadə edildiyini bildirir. Bu antonim daha konkret və məhdud bir kontekstdə işlənir. Məsələn, "təzə paltar" ifadəsinin antonimi olaraq "istifadə olunmuş paltar" ifadəsi istifadə oluna bilər. "Köhnə" sözündən fərqli olaraq, istifadə olunmuş əşyanın zədəli və ya köhnəlmiş olması vacib deyildir.
Nimdaş
Nimdaş sözü daha çox məcazi mənada istifadə olunur və keyfiyyətsiz, yararsız, köhnəlmiş və ya keyfiyyətcə aşağı mənalarını daşıyır. Ədəbiyyatda daha çox rast gəlinir və ümumiyyətlə "təzə" sözünün ziddi kimi deyil, daha çox onun keyfiyyətcə zəifliyini vurğulayan bir antonim kimi işlədilir. Bu sözlə "köhnə" və ya "istifadə olunmuş" sözlərinin fərqli olaraq, əşyanın yalnız fiziki vəziyyətini deyil, həm də keyfiyyətini bildirir.
Kimi içi yun isti çəkmələrdə, kimi nimdaş keçə ayaqqabılarda idi.