Yabanı – əhliləşdirilməmiş, mədəniləşdirilməmiş, təbii halda yaşayan, insan tərəfindən becərilməyən deməkdir. Bu söz həm bitkilər, həm heyvanlar, həm də insanlar üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, "yabanı gül", "yabanı heyvanlar", "yabanı xalqlar" ifadələri bu sözün müxtəlif kontekstlərdə istifadəsini göstərir.
Antonimlər:Yabanı – Mədəni: "Yabanı" sözü təbiətdə öz-özünə bitən, əkinçilik və ya heyvandarlıqla əlaqəsi olmayan bitki və heyvanları ifadə edərkən, "mədəni" sözü isə insan tərəfindən becərilən, əhliləşdirilən və məhsuldar hala gətirilən bitki və heyvanları ifadə edir. Bu antonim cütü əsasən kənd təsərrüfatı və biologiya sahələrində istifadə olunur.
Hüseyn Məhbusi kimi xain və alçaqlar yabanı bir ot kimi böyüyür... (M.İbrahimov)
Bu nümunədə "yabanı" sözü zərərli, nəzarətsiz böyüməni ifadə etmək üçün metaforik olaraq istifadə olunub.
Mən bədii əsərləri müəyyən dərəcədə sevməyən mədəni bir adam təsəvvür edə bilmirəm (M.Hüseyn).
Bu nümunədə isə "mədəni" sözü tərbiyəli, savadlı və incəsənətə marağı olan insanı ifadə edir. Bu, sözün məişət dilindəki istifadəsinə nümunədir.
Yabanı – Əhliləşmiş: Bu antonim cütü əsasən heyvanlar üçün istifadə olunur. "Yabanı" əhliləşdirilməmiş, vəhşi heyvanları, "əhliləşmiş" isə insan tərəfindən tərbiyə edilmiş, ev heyvanlarını ifadə edir. Bu antonim cütü zoologiya və heyvandarlıq sahələrində geniş istifadə olunur.
Yabanı – Təmizqanlı (məcazi mənada): Bu antonim cütü məcazi mənada istifadə olunur. "Yabanı" sözü burada tərbiyəsiz, qaba, kobud insanı ifadə edə bilər, "təmizqanlı" isə əxlaqlı, nəzakətli insana işarə edir. Bu, ədəbiyyatda və məişət dilində rast gəlinən bir istifadədir.