Yarı - tamın yarısı, iki bərabər hissədən biri deməkdir. Məişətdə, riyaziyyatda, hətta poetik ifadələrdə geniş istifadə olunur. Həm konkret, həm də məcazi mənada işlənir.
Antonimlər:
Bütöv
Yarı və bütöv antonimləri bir-birinin əksini ifadə edir. "Yarı" hissəni, natamamlığı, qırılmışlığı bildirirkən, "bütöv" tamlığı, bütünü, pozulmamışlığı ifadə edir. Riyaziyyatda yarı, bir tamın yarısını ifadə edirsə, bütöv tam sayı göstərir. Məişətdə isə "yarı alma" və "bütöv alma" kimi ifadələrdə aydın görünür. Ədəbiyyatda da bu antonim cütlüyü müxtəlif məcazi mənalarda işlənə bilər. Məsələn, "yarı ürəkli" və "bütöv ürəkli" ifadələri insanın qətiyyət və həvəs səviyyəsini ifadə edə bilər.
Bağımızdakı dəfinəni çıxardıq. Yarısı sənin, yarısı mənim (C.Əmirov)
Bunları bütöv mənə verin.
Tam
Yarı və tam antonimləri də bir-birinin əksini ifadə edir. "Yarı" natamamlığı, qeyri-kamilliyi bildirirkən, "tam" tamamlanmışlığı, kamilliyi, bütövlüyü ifadə edir. "Yarı yol" ifadəsi səfərin yarısını qət etməyi, "tam yol" isə səfərin sonuna çatmağı bildirir. "Yarı hazır" və "tam hazır" ifadələri də bu antonimlərin fərqini aydın göstərir. Ədəbiyyatda bu antonimlər daha çox məcazi mənalarda, məsələn, "tam mənada" və "yarı mənada" kimi ifadələrdə işlənir.
Bütun
Bütun sözü də bütövlüyü, parçalanmamışlığı, tək bir vahidi ifadə edir və yarı sözünün əksidir. "Yarı dünya" və "bütun dünya" kimi ifadələr bu antonimlərin istifadəsini nümayiş etdirir. Həm konkret, həm də məcazi mənalarda istifadə edilə bilər. Məsələn, "Yarı əhvalat" və "bütün əhvalat" ifadələri bir hadisənin tam və ya natamam şəkildə təsvir edilməsini göstərir.