Yaşlı sözü əsasən insan və ya canlılar üçün yaşının çox olduğunu, müəyyən bir yaş həddini keçdiyini bildirir. Bu söz həmçinin əşyalar üçün də istifadə oluna bilər, köhnə və istifadəyə yararsız olduğunu göstərərək.
Antonimlər:
Gənc
“Gənc” sözü “yaşlı”nın antonimi olaraq cavanlığı, gənc yaşını, həmçinin təzəliyi, yeni oluşu bildirir. Həm insanlara, həm də əşyalara tətbiq oluna bilir. İnsanlar üçün gənclik, enerji, həyatın yeni başlanğıcı kimi halları ifadə edir. Əşyalar üçün isə istifadədə olan, təzə və keyfiyyətli məhsulları xarakterizə edir. Məsələn, “yaşlı” ağac “gənc” ağacdan fərqli olaraq qocalmış, budaqları qurumuş və ya yarpaqsız ola bilər.
Gənc oğlan ürəyi qığılcımlar saçaraq atılırdı.
Gənc meyvələr hələ tam yetişməmişdi.
Çocuq
“Çocuq” sözü “yaşlı”nın antonimi olaraq hələ tam formalaşmamış, yetkinlik yaşına çatmamış, yeni doğulmuş və ya uşaq yaşlarında olan insanı bildirir. Bu söz yalnız insanlara aiddir və əşyalara tətbiq olunmur. Məişətdə, ədəbiyyatda və danışıq dilində geniş istifadə olunur.
Yaşlı kişilərdən biri yaxın dəyədən çıxıb onlara “xoş gəlmişsiniz” dedi (M.Eynullayeva).
Südəmər çocuqlar kimi iki sözdən fəzlə bir şey bilməz (H.Cavid).
Südəmər
“Südəmər” sözü “yaşlı”nın antonimi olaraq ana südü ilə qidalanan, çox kiçik yaşda olan körpəni ifadə edir. Bu söz yalnız insanlara tətbiq olunur və daha çox məişətdə və ədəbiyyatda istifadə edilir. “Yaşlı” ilə əks mənada istifadə edilərək, yaş fərqini, inkişaf səviyyəsindəki fərqi vurğulayır.
Yaşlı kişiyə təşəkkürünü bildirdi (M.Eynullayeva).
Ac qalmış südəmər balaların mələməsindən yer, göy titrəyirdi (Ə.Haqverdiyev).
Quru
Bu kontekstdə “quru” antonimi “yaşlı”nın fiziki vəziyyətə aid olan mənasına aiddir. “Yaşlı” ağac kimi ifadələrdə “yaşlılıq” köhnəlmə, quruma deməkdir. “Quru” isə əksinə, təzəliyi, sululuğu bildirir. Əsasən bitkilər və ağaclar üçün istifadə olunur. Məsələn, “yaşlı ağac” əvəzinə “quru ağac” ifadəsi istifadə olunursa, ağacın köhnə, qurumuş, çürümüş vəziyyətdə olduğunu göstərir.
Yaşlı gözlərindən öpdü (S.Vəliyev).
Məmmədhüseynin dirsəyinə çırpılan ağac, quru oduna vurulmuş balta kimi səsləndi (Mir Cəlal).