Yığmaq – bir yerə toplamaq, birləşdirmək, yığışdırmaq mənasını bildirən fe'ldir. Müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur və bir sıra antonimləri vardır.
Antonimlər:
Biçmək
Yığmaq və biçmək antonimləri əsasən kənd təsərrüfatı kontekstində, xüsusilə taxıl biçimi ilə əlaqədar istifadə olunur. Yığmaq biçilmiş məhsulu yığmaq, biçmək isə onu biçib kəsmək deməkdir. Bu antonim cütü əks əməliyyatları ifadə edir: biri toplamaq, digəri isə ayırmaq, kəsmək.
Biçin də, yığın da əldən çıxdı (Mir Cəlal)
Dağıtmaq
Yığmaq və dağıtmaq əks mənalı sözlərdir. Yığmaq bir yerə toplamaq, birləşdirmək mənasını verərkən, dağıtmaq isə səpələmək, ayırmaq, parçalamaq mənasını bildirir. Bu antonim cütü həm maddi, həm də mənəvi şeylərə aid olaraq istifadə edilə bilər. Məsələn, əşyaları yığmaq və ya dağıtmaq, fikirləri yığmaq və ya dağıtmaq.
Allah onu yığmağa yox, dağıtmağa yaratmışdı (M.İbrahimov)
Sökmaq
Yığmaq və sökmaq əks mənalı sözlərdir. Yığmaq hissələri birləşdirmək, tam bir forma yaratmaq mənasını verərkən, sökmaq isə bir şeyin hissələrini ayırmaq, parçalamaq deməkdir. Bu antonim cütü texniki, mexaniki proseslərdə tez-tez işlədilir (məsələn, maşın yığmaq, maşını sökmaq).
Tüfəngin hissələrini yağlayıb, bir-bir yerini yığdı (“Azərbaycan”); Tüfəngi söküb çula bürüdülər, qatırların qarnı altında gizlətdilər (Mir Cəlal)
Tökmaq
Yığmaq və tökmaq antonimləri əsasən fiziki əməliyyatları ifadə edir. Yığmaq toplamaq, bir yerə yığışdırmaq deməkdirsə, tökmaq isə səpələmək, yaymaq, boşaltmaq mənasını bildirir. Bu antonim cütü uşaqların oyunları ilə bağlı deyimlərdə də istifadə olunur.
Böyük nə töksə, uşaq onu yığar (Ata sözü)