Yıxmaq - bir şeyi yerindən tərpədib aşağı salmaq, uçurmaq, dağıtmaq mənasını verən fe'ldir. Fəaliyyət nəticəsində obyekt düşür, dağılır və ya pozulur.
Antonimlər:
Qaldırmaq
Qaldırmaq – yıxılmış və ya aşağıda olan bir şeyi yuxarı qaldırmaq, yerindən tərpətmək və ya havaya qaldırmaq mənasını verir. Bu antonim, "yıxmaq"ın əks əməli kimi çıxış edir. Həm konkret obyektlərə (məsələn, ağır bir yükü qaldırmaq), həm də abstrakt anlayışlara (məsələn, iqtisadiyyatı qaldırmaq) tətbiq oluna bilər. Həm məişət dilində, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Uşağı vurub yerə yıxdılar (“Ulduz”); Gərək siz qolundan tutub qaldırasınız (Mir Cəlal).
Qurmaq
Qurmaq – dağılmış, yıxılmış və ya mövcud olmayan bir şeyi yenidən inşa etmək, bir yerə yığmaq, düzəltmək mənasını bildirir. Bu, "yıxmaq"ın tam əksidir, çünki "yıxmaq" dağıtmağı, "qurmaq" isə birləşdirməyi ifadə edir. Həm maddi obyektlərin (ev, bina), həm də mənəvi strukturların (sistem, nəzəriyyə) qurulmasında istifadə oluna bilər. Ədəbiyyatda və məişət dilində geniş istifadə olunur.
Böyük bir dünyanı yıxmaq, uçurmaq; Yerində başqa bir dünya da qurmaq? (S.Vurğun).
Tikmək
Tikmək – bir şeyi inşa etmək, meydana gətirmək, düzəltmək mənasını verir. "Yıxmaq"ın əksinə olaraq, "tikmək" yaradıcılıq, inşaat və quruculuq proseslərini əks etdirir. Əsasən tikililər, binalar, qurğular üçün işlədilir. Məişət dilində və ədəbiyyatda geniş yayılıb.
Arvad var, ev tikər, arvad var, ev yıxar (Ata. sözü).