Dağıtmaq – bir şeyi hissələrə ayırmaq, parçalamaq, səpələmək, töküb səpələmək, nizamsız hala salmaq mənasını verən fellərdir. Müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunan bu söz, əşyaların fiziki vəziyyətini, sosial quruluşları və ya informasiyanın yayılmasını ifadə edə bilər.
Antonimlər:
Qurmaq
Qurmaq sözü dağıtmaq sözünün əsas antonimi sayıla bilər. Əgər dağıtmaq parçalamaq, nizamsız hala salmaq mənasını verirsə, qurmaq isə əksinə, hissələri bir araya gətirib bütöv bir şey yaratmaq, tərtib etmək, inşa etmək mənasını daşıyır. Bu antonimiya həm fiziki obyektlərə (məsələn, ev qurmaq, bina qurmaq), həm də mənəvi strukturlara (məsələn, plan qurmaq, nəzəriyyə qurmaq) aid edilə bilər. Həm məişət dilində, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
İgid yoldaşları bir neçə möhkəm tiri çəkib bir-birinə bənd etdilər, körpü qurdular (M.Rzaquluzadə).
Yığmaq
Yığmaq da dağıtmaq sözünün antonimi kimi çıxış edir. Lakin qurmaqdan fərqli olaraq, yığmaq daha çox səpələnmiş, parçalanmış əşyaları bir yerə toplamaq mənasını verir. Məsələn, oyuncaqları dağıdıb sonra yenidən yığmaq. Qurmaq yeni bir şey yaratmaq, yığmaq isə mövcud olanı bərpa etmək və ya bir yerə toplamaq mənasındadır. Bu antonim də həm gündəlik danışıq dilində, həm də ədəbiyyatda tez-tez rast gəlinir.
Birləşdirmək
Birləşdirmək sözü dağıtmaqın antonimi kimi, xüsusilə parçalanmış hissələri yenidən bir araya gətirmək mənasında istifadə olunur. Bu antonim daha çox hissələrin bir-biri ilə əlaqəsini vurğulayır. Məsələn, dağılmış bir quruluşu yenidən birləşdirmək. Bu antonim texniki, elmi və məişət kontekstlərində istifadə oluna bilər.