Yuxulu: Yuxuya meylli olan, yuxudan yeni oyanmış, yorğun və letarji halda olan.
Antonimlər:Ayıq: Yuxuluğun əksidir. Ayıq olan insan yuxuya meyilli deyil, həssas, diqqətli və fəaldır. Ayıq sözü həm fiziki, həm də zehni ayıqlığı ifadə edə bilər. Fiziki ayıqlıq yuxusuzluq və yorğunluğun olmaması deməkdir, zehni ayıqlıq isə düşüncənin aydınlığı, diqqətin cəmlənməsi və həssaslığı bildirir. Həm məişət dilində, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Məsələn, “Ayıq başla işə başlamaq lazımdır” (məişət dili), “O, ayıq və diqqətli bir insan idi” (ədəbiyyat).
Həyəcanlı: Yuxulu halın əksidir. Həyəcanlı insan yuxuya meylli deyil, əksinə, aktiv, enerjili və həyəcanlıdır. Bu antonim daha çox emosional vəziyyətləri ifadə edir. Yuxulu bir insan passiv və letarji haldadırsa, həyəcanlı insan aktiv və enerjilidir. Əsasən ədəbiyyatda və gündəlik danışıqda istifadə olunur.
Canlı: Yuxuluğun əksinə olaraq canlı sözü həyat dolu, enerjili, aktiv və hərəkətli olanı bildirir. Yuxulu bir insanın əksi olaraq canlı insan həyat sevinci ilə dolu, şövqlü və aktivdir. Bu antonim ədəbiyyatda obrazların xarakteristikasında, məsələn, “canlı gözlər”, “canlı təbiət” ifadələrində istifadə olunur. Gündəlik dil ədəbiyyatda da geniş işlədilir.
Bir gün hər ikisi yuxulu gözlərini açdı (A.Şaiq).
Lakin hər ayıq və zirək adamı ağıllı hesab etmək olmaz (M.Talıbov).