Yumşaqlıq - fiziki və ya mənəvi olaraq sərt olmayan, əyilən, asanlıqla dəyişən, təzyiqə qarşı müqaviməti az olan vəziyyətdir. Bu söz həm konkret, həm də məcazi mənalarda istifadə olunur. Konkret mənada yumşaqlıq əşyanın toxumasının, materialının xüsusiyyətini, məcazi mənada isə insanın xarakterini, davranışını ifadə edir.
Antonimlər:
Bərklik
Bərklik, yumşaqlığın əksidir. Fiziki mənada bərklik, əşyanın təzyiqə, deformasiyaya qarşı müqavimətini, möhkəmliyini bildirir. Məcazi mənada isə bərklik, sərtlik, qətiyyətlilik, inadkarlıq kimi mənaları ifadə edir. Həm texniki terminologiyada (məsələn, materialşünaslıqda), həm də gündəlik danışıq dilində istifadə olunur. Ədəbiyyatda isə bərklik daha çox insan xarakterinin təsvirində işlənir – qətiyyətli, inadkar, güclü iradəli şəxsiyyətləri ifadə etmək üçün.
Mən Toğanbəyin bu kişiliyindən və qəlbi yumşaqlığından nəhayət dərəcədə şadlandım (M.Talıbov); Mənim barmaqlarım kobudluqda, bərklikdə oymaqdan qalmaz (Ə.Əbülhəsən).
Codluq
Codluq, yumşaqlığın əksidir və əsasən insan davranışına, xarakterinə aid edilir. Codluq, sərtlik, qəddarlıq, amansızlıq, qəddarlıq, rəhmsizlik kimi mənaları ehtiva edir. Codluq anlayışı daha çox mənfi konnoatasiya daşıyır və adətən insanın başqalarına qarşı qeyri-insani, zalım davranışını ifadə edir. Gündəlik danışıq dilində və ədəbi əsərlərdə qəhrəmanların xarakteristikası üçün geniş istifadə olunur.
İndiyə qədər etdiyi kimi yumşaqlıq və itaət göstərsə, qol-qanadı qırılacaqdır (Mir Cəlal); Hələ əlinin codluğu getməmişdir (“Ulduz”).