Ziya sözü işıq, nur, parlaqlıq mənasını verir. Əsasən, günəş, ulduz və ya digər işıq mənbələrindən yayılan parlaqlığı ifadə edir. Eyni zamanda, metaforik mənada da istifadə olunur, məsələn, zehinin, düşüncənin parlaqlığı.
Antonimlər:
Qaranlıq
Ziya sözünün əsas antonimi qaranlıqdır. Qaranlıq işığın olmaması, zülmət, qara rəng, aydınlığın olmaması mənasını daşıyır. Həm fiziki, həm də məcazi mənada istifadə olunur. Fiziki mənada, işığın olmaması, gecə və ya qapalı bir otaqdakı vəziyyəti bildirir. Məcazi mənada isə biliksizlik, cahillik, qeyri-müəyyənlik və ya pis bir vəziyyəti ifadə edə bilər. Ədəbiyyatda, həmçinin, əxlaqi tərbiyəsizlik, pislik və ya gizli işlər, cinayətlər üçün metafora kimi işlədilə bilər.
Dağların, bağların libası sarı; Günəşin də sönük ziyası sarı (A.Səhhət).
Yalnız indi-indi qaranlıq evə alışan doktor qəmgin-qəmgin Badam xalaya baxdı (M.Hüseyn).
Zülmət
Zülmət də ziyanın antonimi olaraq işlənir. Qaranlığın ən dərin və qorxulu halını ifadə edir. Adətən, qorxu və ümidsizlik hissləri ilə əlaqələndirilir. Ədəbiyyatda, mənəvi tənəzzülü, bədbəxtliyi və ya nəzarətsiz gücün təsirini təsvir etmək üçün istifadə oluna bilər. Məişətdə isə çox qaranlıq yerləri təsvir edərkən işlədilir.
Sönüklük
Ziya sözünün antonimi olaraq sönüklük də istifadə oluna bilər. Sönüklük parlaqlığın azalması, işığın zəifləməsi mənasını verir. Bu, həm fiziki, həm də metaforik olaraq istifadə edilə bilər. Məsələn, günəşin sönüklüyü, rənglərin sönüklüyü, və ya həyatın sönüklüyü kimi. Ədəbiyyatda, qəhrəmanın vəziyyətini və ya ruh halını təsvir etmək üçün istifadə olunur.