Zülmət: Qaranlıq, işıqsızlıq, nursuzluq mənasını verən söz.
Antonimlər:
İşıqlıq
İşıqlıq zülmətin tam əksidir və işığın, parlaqlığın, aydınlığın olmasını bildirir. Bu antonim cütü əsasən təbiət hadisələrini, məkanların vəziyyətini təsvir etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "zülmət gecə" və "işıqlıq səhər" ifadələrində olduğu kimi. Həmçinin, metaforik mənada da istifadə oluna bilər; məsələn, bir insanın həyatında olan "işıqlıq anlar" və ya "zülmət günlər" barədə danışarkən.
Zülmət çökdü, gecə gəldi; Zalım gecə necə gəldi (M.Dilbazi)
Aşağıda Cəbir ağzında başlanan açıqlıq, işıqlıq, düzlükdə isə azad təbiət dincəlirdi (Mir Cəlal).
Nurlu
Nurlu antonimi zülmətin əksi olaraq, işıq saçan, parlaq, aydınlığı bildirir. "İşıqlıq" sözündən fərqli olaraq, "nurlu" sözü daha çox müqəddəs, ilahi bir işıq mənası daşıyır və tez-tez poetik və ya dini kontekstlərdə işlədilir. Məsələn, "nurlu səhər" ifadəsi sadəcə işıqlı səhəri deyil, daha çox ümüd və təmizlik mənasını da ehtiva edə bilər.
Yüz zülmət gecənin fırtınasından; Bir nurlu səhərin yeli gözəldir (H.Hüseynzadə).