Arxey
Mənası: Yun. archaios – başlanğıc sözündən törəmiş olub, Yer kürəsinin geoloji tarixinin ən qədim dövrünü (təxminən 4 milyard il bundan əvvəl başlayıb 2,5 milyard il bundan əvvəl başa çatıb) ifadə edir. Bu dövrdə Yer kürəsinin səthi vulkanik fəaliyyətlərlə əlaqədar olaraq çox qızğın idi və hələ də suyun maye halda mövcudluğu üçün əlverişli deyildi. Həyatın yaranması ilə bağlı müxtəlif nəzəriyyələr mövcuddur, lakin Arxey dövründə prokariotların meydana gəlməsi və fotosintezin əmələ gəlməsinə dair dəlillər var. Bu dövrdə əmələ gəlmiş qayaların tərkibi və strukturları geoloji tədqiqatlarda mühüm rol oynayır. Arxey dövrü, Paleoproterozoy dövrü ilə əvəz olunmuşdur.
Mənbəyi: Sözün etimoloji kökü qədim yunan dilindəki archaios (ἀρχαῖος) sözündəndir. Archē (ἀρχή) sözü "başlanğıc", "əsas", "səbəb" mənalarını verir və archaios bu sözün sifətləşmiş formasıdır. Beləliklə, "Arxey" termini geoloji kontekstdə "ən qədim" və ya "başlanğıc dövr" mənasını ifadə edir.