Fitonsid(lər)
Mənası: i.s. [yun.] biol. Bitkilərin əmələ gətirdiyi, bakteriyaların, mikroskopik göbələklərin, ibtidailərin böyüməsini və inkişafını saxlayan bioloji aktiv maddələr. Fitonsidlər bitkilərin müxtəlif hissələrində (yarpaq, gövdə, kök, çiçək və s.) sintez olunur və ətraf mühitə buraxılır. Onların tərkibi və təsiri bitkinin növündən, ətraf mühitin şəraitindən və digər amillərdən asılı olaraq dəyişir. Fitonsidlərin əsas funksiyası bitkilərin özünü müdafiə mexanizminin bir hissəsi kimi patogen mikroorqanizmlərə qarşı mübarizə aparmaqdır. İnsanlar üçün isə fitonsidlərin müsbət təsiri, xüsusilə də ağaclı ərazilərdə, hava təmizliyinin yaxşılaşdırılması və immun sisteminin gücləndirilməsi ilə bağlıdır. Tədqiqatlar göstərir ki, fitonsidlərin inhalyasiyası bəzi xəstəliklərin profilaktikasında müəyyən rol oynaya bilər. Lakin, hər bir bitkinin fitonsid tərkibi və təsiri fərqli olduğundan, onların istifadəsinin ehtiyatla və mütəxəssislərin tövsiyələrinə əsasən aparılması məsləhət görülür.
Mənbəyi: Söz yunan dilindən götürülmüşdür və "phyton" (bitki) və "caedo" (öldürürəm) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir.