Avstralopitek (latıncadan: Australopithecus) – qazıntı tapıntıları əsasında məlum olmuş, artıq nəsli kəsilmiş insanabənzər meymun növüdür. Onların qalıqlarının tapılması paleoantropologiya sahəsində insanların təkamülünün anlaşılmasında çox əhəmiyyətli rol oynamışdır. Avstralopiteklər, müasir insanlarla ortaq əcdadı paylaşan, homininlər adlanan bir qrupa aiddirlər.
Avstralopiteklərin ən diqqətçəkən xüsusiyyətlərindən biri, ikiayaqlılıq (bipedalizm) qabiliyyətlərinin olmasıdır. Bu, onların əllərini əşya istehsalı və istifadəsi üçün sərbəst buraxmasına imkan vermiş və təkamül prosesində əhəmiyyətli bir addım olmuşdur. Lakin, avstralopiteklərin beyin həcmi müasir insanlara nisbətdə xeyli kiçik idi.
Müxtəlif növ avstralopiteklər mövcud olmuşdur. Bunların arasında ən məşhur olanları Australopithecus afarensis (məşhur "Lucy" skeleti bu növə aiddir) və Australopithecus africanus-dur. Bu növlər arasında morfoloji fərqlər mövcuddur, lakin hamısı ikiayaqlılıq xüsusiyyətini bölüşürlər. Avstralopiteklərin təkamül ağacında hansı yer tutması, onların Homo cinsinə (insan cinsinə) aid olan növlərin əcdadı olub-olmaması hələ də müzakirə mövzusudur.
Avstralopiteklər milyonlarla il əvvəl Afrikada yaşamışlar və təqribən 4 milyon il bundan əvvəl meydana gəlmiş, 2 milyon il bundan əvvəl isə nəsli kəsilmişdir. Onların qalıqlarının tapılması insanın mənşəyinin aydınlaşdırılmasında mühüm rol oynayır və elm aləmində davam edən araşdırmaların əsas mövzularından biridir.