Bayağılaşdırılmaq

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bayağılaşdırılmaq, bir əsərin, fikrin, hadisənin və ya hər hansı bir məsələnin orijinal dəyərini və mürəkkəbliyini itirməsi, təhrif olunacaq dərəcədə sadələşdirilməsi və bəsitləşdirilməsidir. Bu proses, əsas mahiyyətin saxlanılmasına baxmayaraq, incəliklərin, dərinliyin və nüansların itirilməsi ilə nəticələnir. Bəzən qabalaşdırılma ilə əlaqələndirilən bayağılaşdırılma, həmçinin əsərin keyfiyyətinin aşağı düşməsinə, onun geniş kütlələr üçün anlaşılan hala gətirilməsi məqsədilə səthi, dərinliyi olmayan bir şəkildə təqdim olunmasına da işarə edə bilər.

Bayağılaşdırılma, fərqli kontekstlərdə fərqli yollarla baş verə bilər. Məsələn, ədəbi əsərin bayağılaşdırılması onun dilinin sadələşdirilməsi, süjet xəttinin yüzdə yüzlüyünün quruluşunun dəyişdirilməsi, simvolizmin və metaforaların azaldılması və ya tamamilə aradan qaldırılması ilə əlaqəli ola bilər. Elmi bir konsepsiyanın bayağılaşdırılması, mürəkkəb terminlərin və anlayışların sadələşdirilmiş, bəzən isə səhv izah olunması ilə özünü göstərə bilər. Hətta tarixi hadisələr belə, sadələşdirilmiş və ya emosional təsirin gücləndirilməsi üçün təhrif edilmiş şəkildə təqdim olunaraq bayağılaşdırıla bilər.

Bayağılaşdırılmanın nəticəsi, həqiqətin və ya orijinal mənanın qismən və ya tamamilə itirilməsi, əsərin dərinliyinin və çoxcəhətliliyin yox olması ola bilər. Bu, həm müsbət, həm də mənfi nəticələrə səbəb ola bilər. Məsələn, mürəkkəb elmi anlayışların bayağılaşdırılması, geniş kütlələr üçün əlçatan hala gəlməsinə kömək edə bilər, ancaq eyni zamanda, dəqiqlik və dərinliyin itirilməsinə də səbəb ola bilər. Bədii əsərlərin bayağılaşdırılması isə onların ədəbi dəyərini azalda bilər.

Beləliklə, bayağılaşdırılma prosesi, hər hansı bir əsərin, fikrin və ya hadisənin sadələşdirilməsi və ya qabalaşdırılması prosesi olub, orijinal forma və mənanın itirilməsi riski ilə müşayiət olunur. Bu prosesin müsbət və mənfi tərəfləri nəzərə alınaraq, onun tətbiqi diqqətlə və məsuliyyətlə yanaşılmalıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz