Bayan [rus. баян] – Mürəkkəb quruluşlu, güclü səsə malik, akkordlarla ifa edilən, klavişli, nəfəsli musiqi alətidir. Harmonikaya bənzəsə də, ondan ölçüləri, səs imkanları və texniki xüsusiyyətləri ilə fərqlənir. Bayan, səs çıxarmaq üçün istifadə olunan daxili quruluşunun mürəkkəbliyi və səs diapazonunun genişliyi ilə seçilir. Bir çox hallarda, xüsusilə rus və şərqi Avropa musiqi ənənələrində, bayan solisti kimi və ya ansamblın tərkib hissəsi kimi geniş istifadə olunur.
Bayan, içərisində yerləşən metal dilciklerin titrəməsi ilə səs istehsal edir. Bu dilciklər, klavişlər vasitəsilə idarə olunan hava axını ilə hərəkətə gətirilir. Alətin klavişləri, bir tərəfdən melodik səslərin ifasına, digər tərəfdən isə akkordların müşayiət etməsinə imkan verir. Bu, bayanı həm solo, həm də ansambl ifaçılığı üçün çox yönlü alət edir.
Bayanın tarixi, XIX əsrin ikinci yarısına gedib çıxır. Müxtəlif dizaynlar və modifikasiyalar keçirsə də, əsas prinsipləri və səs xüsusiyyətləri qorunub saxlanılıb. Müasir bayanlar, geniş diapazona və zəngin səs rənglərinə malikdirlər. Onların istifadəsi, klassik musiqidən, xalq musiqisindən tutmuş, caz və müasir musiqi janrlarına qədər geniş bir spektrdə müşahidə olunur. Bəzi hallarda bayan, "rus harmonikası" adı ilə də tanınır, ancaq bu ad, alətin əsl imkanlarını tam əks etdirmir.
Bayan çalmaq, yüksək texniki bacarıq və musiqi duyumu tələb edən bir sənətdir. Alətin mürəkkəb quruluşu və səs xüsusiyyətləri, ifaçının həm fiziki, həm də musiqi biliklərinə yüksək tələblər qoyur. Lakin, mükəmməl ifa zamanı, bayanın yaratdığı səs, dinləyiciləri valeh edəcək qədər gözəl və duyğuludur.