Bərkut (Aquila chrysaetos) qartal cinsinə aid olan iri, güclü və heybətli bir yırtıcı quşdur. Dünyanın müxtəlif bölgələrində, o cümlədən Azərbaycanın dağlıq ərazilərində geniş yayılmışdır. Qədim zamanlardan bəri insan mədəniyyətində xüsusi yer tutmuş, güc, cəsarət və azadlığın simvolu kimi qəbul edilmişdir.
Bərkutların qanadlarının açıqlığı 1.8-2.3 metrə çatır, bədənlərinin uzunluğu isə təxminən 70-90 sm arasında dəyişir. Dişilər ümumiyyətlə erkəklərdən daha iri olur. Qəhvəyi rəngli lələkləri ilə seçilən bərkutların baş və boyun nahiyələrində qızılımtıl rəngli lələklər də olur. Bu gözəl quşların iti pəncələri və əyri dimdikləri isə onların ov etmək üçün mükəmməl vasitələridir.
Bərkutlar əsasən məməlilərlə, məsələn, dovşanlar, kirpilər, siçovullar və digər gəmiricilərlə qidalanır. Lakin iri yırtıcılar, quşlar və sürünənlər də onların qidasının tərkib hissəsini təşkil edə bilər. Çox yüksəkdən ovunu müşahidə edib, sürətlə hücuma keçərək ovunu tuturlar. Qüvvətli pəncələri ilə tutduqları ovu dimdikləri ilə parçalayaraq yeyirlər.
Bərkutlar çox sadiq quşlardır. Cütlər ömürlük birlik yaradır və birgə yuva qurur. Yuvalarını adətən qayalıq ərazilərdə, ağacların zirvələrində və ya qayaların üstündə qururlar. Dişi bərkut adətən 1-3 yumurta qoyur və yumurtaları təxminən 40-45 gün ərzində bəsləyir. Balalar yuvanı təxminən 70-75 gündən sonra tərk edirlər, lakin bir müddət valideynləri ilə qalaraq ov etməyi öyrənirlər.
Təəssüf ki, bərkutların sayı ətraf mühitin çirklənməsi, ovlanması və yaşayış yerlərinin məhv olması səbəbindən azalır. Bu əzəmətli quşların qorunması üçün müvafiq tədbirlərin görülməsi vacibdir. Bərkutun qorunması həm də bioloji müxtəlifliyin qorunması deməkdir.