izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Biləsincə: Köhnə Azərbaycan dilində istifadə olunan bir zərf olan "biləsincə" sözü, əsasən bir şeyin və ya birinin yanında, yaxud da arxasınca, müşayiət altında olduğunu ifadə edir. Müasir dilin ifadə imkanlarından fərqli olaraq, "biləsincə" daha çox yaxınlıq, əlaqə və müşayəti vurgulanmış bir şəkildə ifadə edir. Sadəcə “yanında” və ya “arxasınca” deməkdən daha çox, birlikdə hərəkət etmənin, bir yerdə olmağın təsirli bir ifadəsidir.

Misal olaraq verilən “Dərbəndnamə”dən götürülmüş cümlədə (“Bəs Bəkir İsfəndiyarı biləsincə götürüb apardı.”) "biləsincə" sözü, Bəkirin İsfəndiyarı tərk etmədən, onun yanında, onunla birlikdə apardığını və bu yaxınlığın əhəmiyyətini qabardaraq ifadə edir. Bu, sadəcə fiziki yaxınlıq deyil, həm də bir növ qoruma və ya müşayiət hissi də əlavə edir. Bəkir, İsfəndiyarı tək buraxmır, onu özü ilə birlikdə aparır.

Müasir Azərbaycan dilində bu mənanı ifadə etmək üçün "yanında", "arxasınca", "özü ilə birlikdə", "müşayiəti ilə" və s. kimi sözlərdən istifadə edə bilərik. Ancaq "biləsincə" sözünün köhnəliyi və ifadə gücü onu tarixi mətnlərin dil və üslub xüsusiyyətlərini öyrənmək üçün əhəmiyyətli bir nümunə halına gətirir. Sözün köhnəliyi, eyni zamanda, onun ifadə etdiyi incə məna çalarlarını da daha ön plana çıxarır.

Ümumiyyətlə, "biləsincə" sözü, klassik ədəbiyyat əsərlərinin semantik zənginliyini və ifadə vasitələrinin müxtəlifliyini göstərən əhəmiyyətli bir leksik vahiddir. Onun tədqiqi, dil tarixi və ədəbi dilin inkişafı baxımından faydalıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz