Bilinməz sifəti, əsasən, anlayış və dərk etmə qabiliyyətimizin hüdudlarından kənarda qalan şeyləri ifadə edir. Sadəcə olaraq "bilinmir" deməkdən daha çox məna çalarına malikdir. Bu, yalnız informasiya çatışmazlığı ilə deyil, həm də qavrayışımızın, düşüncə tərzimizin məhdudiyyətləri ilə bağlıdır.
Bir şeyin bilinməz olması, onun həqiqətən də mövcud olmaması demək deyil. Əksinə, o, mövcud ola bilər, ancaq biz onu hələlik dərk edə bilmirik, ya da onun mahiyyətini tam olaraq başa düşə bilmirik. Bu bilinməzlik, həm elmi araşdırmalarda, həm də gündəlik həyatımızda rast gəldiyimiz bir anlayışdır. Misal üçün, kainatın əmələ gəlməsinin bəzi məqamları, insan şüurunun mürəkkəbliyi, bəzi xəstəliklərin səbəbləri və ya gələcəyin qaranlıq tərəfləri bilinməz sayıla bilər.
Bilinməz anlayışı ilə sıx bağlı olan digər anlayışlar "anlaşılmaz", "dərkedilməz", "məlum olmayan" və "sirli"dir. "Anlaşılmaz" daha çox məntiqi cəhətdən başa düşülməyən şeylər üçün istifadə olunarkən, "dərkedilməz" həssaslıq səviyyəsində qavranılmayan şeylərə aiddir. "Məlum olmayan" isə sadəcə olaraq bizim üçün məlumat əldə edilməmiş şeyləri ifadə edir. "Sirli" isə bilinməzliyin gizlilik və əsrarəngizlik aspektlərini vurğulayır.
Beləliklə, bilinməz, yalnız informasiya çatışmazlığı ilə deyil, həm də insanın qavrayış və anlayış qabiliyyətinin məhdudiyyətləri ilə bağlı olan, müəyyən bir sirr və əsrarəngizlik daşıyan bir anlayışdır. Bu anlayışın insan tarixi, fəlsəfəsi və elmi üçün əhəmiyyəti olduqca böyükdür, çünki məhz bilinməzləri kəşf etmək istəyi insanları yeni kəşflərə, yeniliklərə və inkişafa aparır.