izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Birə... termininin Azərbaycan dilindəki istifadəsi əsasən "birə-bir", "birə-iki", "birə-üç" və s. kimi ifadələrdə rast gəlinir. Bu ifadələr kəmiyyətin artımını və ya nisbətinin necə dəyişdiyini göstərir. Sadəcə "birə" kimi tək başına istifadə olunmur. Əslində, ikinci rəqəm əvvəlki miqdarın neçə qat artımını ifadə edir.

Məsələn, "birə-iki" ifadəsi bir şeyin miqdarının iki dəfə artırıldığını bildirir. Yəni əgər əvvəl 10 ədəd alma vardısa, "birə-iki" artımından sonra 20 ədəd alma olacaq. "Birə-üç" ifadəsi isə miqdarın üç dəfə artımını, "birə-on" isə on dəfə artımını göstərir.

Bu terminin əsas xüsusiyyəti, sadəcə artım faizini deyil, artımın konkret nisbətini ifadə etməsidir. Məsələn, "10% artım" ifadəsi müəyyən bir miqdarın artımını faizlə ifadə edir, halbuki "birə-iki" ifadəsi eyni miqdarın iki dəfə böyüdüyünü birbaşa göstərir. Beləliklə, "birə..." ifadələri daha dəqiq və konkret bir nisbəti ifadə edir.

Maraqlı bir tərəfi də odur ki, bu ifadə yalnız riyazi mənada deyil, həm də məcazi mənada işlənə bilər. Məsələn, "çətinliklər birə-on artmışdı" deyəndə, çətinliklərin miqdarının on dəfə çoxaldığını ifadə etmək istəyirik. Bu da dilin ifadə imkanlarının zənginliyini göstərir.

Qısacası, "birə..." termininin düzgün başa düşülməsi üçün ikinci rəqəmin kəmiyyətin artım nisbətini göstərdiyini yadda saxlamaq lazımdır. Bu, sadəcə bir riyazi əməliyyat deyil, həm də dilin ifadə gücünü nümayiş etdirən maraqlı bir termindir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz