Birəlli (birəlli2) – Azərbaycan dilində geniş yayılmış, sadə və eyni zamanda zərif bir söz olub, tək qulplu qaba, xüsusilə də su qabına verilən addır. Həmçinin, “birəlli” termini bu tip qabların formasını, ölçüsünü və materialını da özündə əks etdirir. Belə ki, birəlli, adətən, alçaq boylu, geniş dibli, əl ilə tutmaq üçün tək bir qulplu olur və müxtəlif materiallardan - gil, ağac, metal və ya hətta kürəkdən hazırlana bilər.
Birəllinin sadə görünüşünün arxasında uzun bir tarix və mədəniyyət gizlənir. Əsrlər boyu Azərbaycanın kəndlərində və şəhərlərində birəllilər su, süd, qatıq və digər mayelərin saxlanması və daşınması üçün geniş istifadə olunmuşdur. Onlar həm ev təsərrüfatında, həm də köçəri həyat tərzinə uyğunlaşmış bir əşya olaraq, əhali üçün əvəzsiz əhəmiyyət kəsb edirdi. Birəllinin sadəliyi və praktikliyi onu uzun illər məişətdə davamlı edən əşyalardan birinə çevirib.
Birəllinin dilə daxil olması, sözün özünün mənasını, formasını və istifadə sahəsini əks etdirən, Azərbaycan mədəniyyətinin tarixi və etnoqrafiyası haqqında qiymətli məlumatlar verir. Bu cür sözlərin araşdırılması xalqın həyat tərzinin, adət-ənənələrinin və məişət əşyalarının öyrənilməsi üçün əhəmiyyətli rol oynayır. Birəlli, sadəcə bir su qabı deyil, həm də Azərbaycan mədəni irsinin bir parçasıdır.
Bu gün birəllilər, əsasən, etnoqrafik muzeylərdə və ya kolleksiyalarda görülür. Ancaq onların təsvirləri hələ də incəsənətdə, ədəbiyyatda və folklor nümunələrində rast gəlinir, bu da onların xalq yaddaşında davamlı olduğunu göstərir. Birəllini su ilə doldurmaq hərəkəti isə, sadəliyi ilə yanaşı, tarixin, ənənənin və mədəniyyətin doldurulmasını, davam etdirilməsini simvolizə edə bilər.