izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bisavadlıq sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində sadəcə "savadsızlıq" kimi izah olunsa da, mənası daha geniş və çoxşaxəlidir. Sadəcə oxuma və yazma bacarığının olmaması ilə məhdudlaşmayan bisavadlıq, daha dərin bir sosial və intellektual çatışmazlığı ifadə edir.

Birincisi, bisavadlıq, əsas təhsil səviyyəsinin olmaması, oxuma və yazma bacarıqlarının inkişaf etməməsi deməkdir. Bu, şəxsin öz potensialını tam reallaşdırmasına mane olan əsas maneələrdən biridir. İnsanlar öz fikirlərini ifadə edə bilmir, məlumat əldə etmək imkanlarından məhrum olur və nəticədə sosial həyatda daha çətinliklərlə qarşılaşırlar.

İkincisi, bisavadlıq, daha geniş mənada, kritik düşüncə, analiz və informasiya qiymətləndirmə bacarığının olmamasını da əhatə edir. Oxuma və yazma bacarığı olan, ancaq məlumatı süzüb, doğru və yanlış arasında fərq qoymağı bacarmayan insanlar da müəyyən mənada bisavad hesab oluna bilərlər. Bu tip bisavadlıq, dezinformasiya və manipulyasiyaya qarşı daha həssaslıq yaradır.

Üçüncüsü, bisavadlıq, bəzən yalnız fərdi səviyyədə deyil, həm də kollektiv səviyyədə müşahidə oluna bilər. Bir cəmiyyətin geniş hissəsinin təhsildən məhrum olması, həmin cəmiyyətin inkişafına ciddi maneə törədir və onun sosial-iqtisadi geriləməsinə səbəb olur. Bu mənada, bisavadlıq, bir cəmiyyətin mənəvi, intellektual və iqtisadi potensialının israfı deməkdir.

Ə.Haqverdiyev misalında göstərildiyi kimi, "Bunlar hamısı mənim bisavadlığımdandır", deyərkən qəhrəman yalnız oxuma-yazma bacarığının çatışmazlığından deyil, ümumilikdə özünün intellektual və sosial bacarıqlarının zəifliyindən, səhv qərarlar verməsindən danışır. Bu da bisavadlığın çoxcəhətli və mürəkkəb bir problem olduğunu bir daha təsdiq edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz