izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Bitirmək₂ felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası “yetişdirmək, hasil etmək”dir. Bu, sadəcə bitkinin yetişməsi ilə məhdudlaşmır; daha geniş mənada, bir işin, prosesin və ya məhsulun sonuna çatdırılması, tamamlanması mənasını da ehtiva edir. Bitkinin yetişməsi kontekstində istifadə edildikdə, "bitirmək" toxumdan bitkinin tam olaraq inkişaf etməsi, meyvə və ya taxıl vermə mərhələsinə çatması deməkdir. Misal olaraq, "Bu torpaq buğda bitirmir" cümləsində torpağın məhsuldar olmaması, buğdanın yetişməsinin mümkün olmaması nəzərdə tutulur.

Lüğətdəki "göyərtmək" və "cücərtmək" mənaları isə "bitirmək" felinin daha spesifik, başlanğıc mərhələləri əhatə edən nüanslarını göstərir. "Göyərtmək", əsasən toxumun cücərməyə başlaması, ilk tumurcuqların çıxması mənasını verir. "Cücərtmək" isə daha geniş olaraq bitkinin əvvəlki mərhələlərdən keçərək böyüməyə başlaması, inkişaf etməsi deməkdir. Beləliklə, "bitirmək" bu iki mənanı da özündə cəmləşdirir, lakin daha geniş bir əhatəyə malikdir.

Şeir misalında istifadə edilən "Sudan qəmiş bitirən Kür kənarı" ifadəsi maraqlıdır. Burada "bitirmək" felinin daha metaforik bir mənası əks olunur. Kür çayı boyu qəmiş bitkilərinin bol olması, bu bitkinin Kür çayının ətrafında yetişməsi və məhsul verməsi kimi təsvir edilir. Yəni, Kür çayı qəmiş bitkisinin yetişməsinə, inkişafına, "bitirməsinə" əlverişli mühit yaradır.

Nəticə olaraq, "bitirmək₂" felinin mənası statik bir məna deyil, kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar və nüanslar kəsb edə bilər. Həm bitkinin tam yetişməsini, həm də bir işin tamamlanmasını ifadə edə bilər. Eyni zamanda, "göyərtmək" və "cücərtmək" kimi mənaları da özündə birləşdirir və hətta metaforik mənalarda da istifadə edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz