Budaq sözü, Azərbaycan dilində ağac və ya kolun gövdəsindən çıxan, yanlara doğru uzanan və əsasən yarpaq, çiçək və ya meyvə daşıyan yan qola deyilir. Sadəcə "şaxə" kimi tərcümə edilməkdən daha geniş bir mənaya malikdir. "Şaxə" daha çox riyazi və ya texniki mənalarda istifadə oluna bilsə də, "budaq" sözü daha çox təbiətə, ağacların anatomiyasına aid edilir.
Budaqlar ağacın həyatında çox mühüm rol oynayırlar. Fotosintez prosesi əsasən budaqlardakı yarpaqlarda baş verir və beləliklə, ağacın qidasının əsas mənbəyini təşkil edir. Həmçinin budaqlar ağacın reproduktiv orqanlarını, yəni çiçəkləri və meyvələri daşıyır. Ağacın forması, ölçüsü və gücü də budaqlarının sayı, uzunluğu və böyümə istiqaməti ilə müəyyən edilir. Budaqların quruluşu ağac növündən asılı olaraq müxtəlif ola bilər - bəzi ağacların budaqları qalın və güclü, bəzilərininki isə nazik və çevik olur.
Budaqlar həm də insanlar üçün müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunur. Odun kimi yanacaq materialı olaraq, mebel istehsalında, inşaatda, sənət əsərlərinin hazırlanmasında və s. Ədəbiyyatda və məcazi mənada budaqlar bəzən nəslin davamı, ailənin genişlənməsi kimi mənalarda da işlədilir. Məsələn, “ailənin budağı” ifadəsi bir nəslin davamını ifadə edir.
Qısaca desək, "budaq" sözü sadə bir şaxədən daha çoxdur. O, ağacın həyatında, formasında, funksiyalarında və insanların həyatındakı rolunda mühim yer tutur. Eləcə də məcazi mənalarda geniş istifadə olunmaq potensialına malikdir. Ona görə də "budaq" sözü Azərbaycan dilinin zəngin söz ehtiyatının tərkib hissəsi olaraq daha dərin təhlilə layiqdir.