izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "şaxə" sözü əsasən "şax" sözünün birinci mənasına istinad edilir. Lakin bu, sözün mənasının tamlığını əks etdirmir. "Şaxə" daha çox ağacın budaqlarının daha incə, yanlara doğru uzanan hissələrini, əsas gövdədən çıxan dallanmaları ifadə edir. "Şax" sözü isə daha geniş mənada, həm əsas gövdədən çıxan iri budaqları, həm də daha incə olanlarını əhatə edir. Beləliklə, "şaxə" "şax"ın alt növüdür, daha kiçik və incə bir budağı təsvir edir.

Etimoloji baxımdan "şaxə" sözü türk dillərindən qaynaqlanır və "şax" kökünün törəməsidir. "Şax" kökü isə ağacın budaqlanması, dallanması mənasını verir. "Şaxə" sözü isə bu dallanmanın daha incə və yanlara doğru uzanan hissəsinə xüsusi diqqət çəkir.

Misal üçün, "çinarın şaxələri" deyəndə, çinar ağacının incə budaqlarını nəzərdə tuturuq. Ancaq "ağacın şaxları" deyəndə isə həm iri, həm də incə budaqları birlikdə nəzərdə tuta bilərik. Beləliklə, "şaxə" sözü daha dəqiq və konkret bir ifadədir.

Verilən nümunə cümləsində ("Fərivər küləkləri, gecənin qaranlığından istifadə edərək çiçəklərlə ötüşdüyü zaman, haqquşu da çinarların şaxələrində şirin yuxuy") "şaxə" sözü çinar ağacının incə budaqlarını, haqquşunun üzərində dincəldiyi yerləri təsvir edir. Bu cümlədə "şax" sözü ilə əvəz olunsa da, məna dəqiqliyini itirməsə də, "şaxə" sözü daha poetik və təsviri bir dil yaradır.

Qısacası, "şaxə" sözü "şax" sözünün sinonimi olsa da, daha spesifik və incə budaqları ifadə edən bir termindir. İstifadə sahəsindən asılı olaraq, hər iki sözün də özünəməxsus yeri və əhəmiyyəti vardır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz