izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Cəmisi (zərf) – Azərbaycan dilində "ancaq", "yalnız", "vur-tut" mənalarında işlənən bir sözdür. Əsasən miqdarı, sayı və ya vaxtı təxminən göstərmək üçün istifadə olunur. "Cəmisi" sözü, hər hansı bir şeyin tam və dəqiq olaraq deyil, təxminən miqdarını, sayını və ya müddətini ifadə etmək üçün işlədilir. Belə ki, dəqiq bir rəqəm bildirilmədikdə, həmin miqdarın, sayın və ya müddətin "vur-tut" olaraq qəbul edildiyini bildirir.

Misal olaraq, "ikiotaqlı təzə mənzilində cəmisi bir həftə qalmışdı" cümləsində "cəmisi" sözü, şəxsin mənzildə tam bir həftə deyil, təxminən bir həftə qaldığını bildirir. Dəqiq müddət bilinməsə də, "bir həftəyə yaxın" mənası verilir. "Hacı Səmsamın cəmisi üç kəndi vardı" cümləsində isə Hacı Səmsamın üç kəndi olduğunu, amma bəlkə də daha çox, yaxud daha az kəndinin ola biləcəyini ifadə edir. Yəni, bu cümlə dəqiq bir rəqəm vermir, təxmini bir sayı bildirir.

"Cəmisi" sözünün işlənməsindəki incəlik onun vurğuladığı "tam olmama", "təxminilik" xüsusiyyətidir. Dəqiqliyin vacib olmadığı, ümumi bir fikir çatdırmaq istənilən hallarda bu sözün işlənməsi daha uyğundur. Bu mənada "cəmisi" sözü, sayı və ya miqdarı azaltmaq üçün deyil, anlama təxminilik əlavə etmək üçün işlədilir.

Müasir Azərbaycan ədəbi dilində "cəmisi" sözü geniş yayılmış və tez-tez işlənən bir sözdür. Onun sadəliyi və aydınlığı onun ünsiyyətdə sürətlə və effektiv şəkildə istifadəsinə imkan verir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz