Cığır sözü Azərbaycan dilində əsasən dar, qeyri-rəsmi bir yolu, adətən gediş-gəliş nəticəsində əmələ gəlmiş, bəzən də təbii səbəblərdən yaranmış bir keçidi ifadə edir. Sözün mənası sadəcə "dar yol" olmaqla məhdudlaşmır. O, həm də müəyyən bir məkana aparan, tez-tez istifadə olunan, bəzən də gizli bir keçidin hissini verir.
Cığırın əmələ gəlməsi təkrarlanan hərəkətlərin, adətən piyadaların, heyvanların və ya nəqliyyat vasitələrinin hərəkətlərinin nəticəsidir. Bu hərəkətlər torpaqda, qarda, otlaqda və ya digər səthlərdə iz buraxaraq zamanla aydın bir yol formalaşdırır. Beləliklə, cığır təkcə coğrafi bir anlayış deyil, həm də insanların və ya canlıların hərəkət tərzini, onların müəyyən bir məkana olan ehtiyacını əks etdirən bir simvoldur.
Ədəbiyyatda cığır, həmçinin bir məqsədə aparan yolu, həyat yolunu və ya bir hadisənin gedişatını simvolizə edə bilər. Misal üçün, "həyat cığırı" ifadəsi bir insanın həyat yolunu, onun keçdiyi çətinlikləri və nailiyyətlərini ifadə edir. Bu mənada cığır, müəyyən bir məqsədə aparan uzun və bəzən də əyri-üyrü yolu təmsil edir.
Verilən misal şeirdəki "dağda cığır qaralır" ifadəsi isə, qış şəraitində, qarın əriməsi və palçıq əmələ gəlməsi ilə cığırın görünüşünün dəyişməsini, qaranlıqlaşmasını göstərir. Bu, təkcə coğrafi dəyişikliyi deyil, həm də təbiətin gücünü və insanların hərəkətlərinin təbiətin əsərlərinə təsirini əks etdirir. Beləliklə, cığır, sadə bir yol olmaqdan daha geniş məna daşıyır və müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilir.