izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Cız: Azərbaycan dilində "cız" sözü əsasən kiçik, nazik, səthi bir xətt, cızıq mənasında işlənir. Sadəcə bir xətt olaraq deyil, həm də o xəttin yaranma üsuluna və əmələ gətirdiyi təəssürata işarə edir. Yəni, bir şeyin səthində qalmış qeyri-dəqiq, qeyri-müntəzəm bir iz təsiri yaradır. "Cızıq" sözündən fərqli olaraq, "cız" daha çox qısa, təsadüfi və dərin olmayan xətləri ifadə edir.

Nəsrəddin Vəzirovun misalında olduğu kimi, "yüz iyirmi iki cız" ifadəsi, çoxlu sayda kiçik, səthi və ehtimal ki, bir-birinə oxşar xətlərin mövcudluğunu vurğulayır. Bu, həm də həmin xətlərin əhəmiyyətsiz, lakin sayca çox olmasını göstərir. Belə ki, "cızıqlar" deyilməzdən daha çox "cızlar" ifadəsinin sayca çoxluq, lakin hər birinin ayrı-ayrılıqda əhəmiyyətinin azlığını önə çıxarır.

Məsələn, qələmin səthdə buraxdığı incə izlər, qırışmış kağız üzərindəki incə xətlər, ya da bir şeyin səthindəki qırılma, cızılma nəticəsində əmələ gələn kiçik çatlar "cız" sözü ilə ifadə oluna bilər. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas özülündə həmişə kiçik, incə və səthi bir xəttin təsviri öz əksini tapır.

Ümumiləşdirərək demək olar ki, "cız" sözü "cızıq"dan daha incə, daha qısa, daha az əhəmiyyətli, daha çox sayda olan xətləri ifadə edir və kontekstdən asılı olaraq, həm də müəyyən bir səliqəsizlik, qeyri-dəqiqlik mənasını da özündə ehtiva edə bilir. N. Vəzirovun nümunəsi də bunu əyani şəkildə nümayiş etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz