Çaxırçı sözü Azərbaycan dilində əsasən "çaxır və digər içkilərin satıldığı dükan" mənasında işlənir. Lüğətlərdəki qısa izah bu biznesin mahiyyətini tam əks etdirmir. Əslində çaxırçı, sadəcə içki satıcısı deyil, öz dövrünün sosial və iqtisadi həyatının ayrılmaz bir parçası idi.
Tarixən, çaxırçılar, xüsusilə Şərq mədəniyyətində, sadəcə içki satmaqla kifayətlənmir, həm də müştərilərinə söhbət yoldaşı, məsləhətçi və hətta gizli məlumat mənbəyi rolunu oynayırdılar. Onların dükanları, tez-tez müxtəlif sosial təbəqələrdən olan insanların görüş yeri, xəbər mübadiləsi məkanı olurdu. Bu baxımdan, çaxırçı, şəhər həyatının pulsuzu olub, bir növ "küçə qəzeti" funksiyasını yerinə yetirərdi.
Çaxırçı dükanlarının atmosferi də maraqlı idi. Qoxular, səslər, müxtəlif insanlar, söhbət mövzuları - bunların hamısı, bir qədər də romantizmlə qarışaraq, özünəməxsus bir mədəniyyət formalaşdırırdı. Dükanın yerləşdiyi yer, onun ölçüsü, təchizatı və hətta çaxırçının şəxsiyyəti belə, bu atmosferə öz töhfəsini verirdi. Hətta poeziya və ədəbiyyatda da çaxırçılar və onların dükanları tez-tez təsvir olunaraq, həmin dövrün sosial həyatını əks etdirirdilər.
Müqayisə üçün "çayçı" misalını götürsək, çayçının əsasən içki satışı ilə məşğul olması ilə yanaşı, çaxırçının işinin daha geniş ictimai əhəmiyyət kəsb etdiyini görərik. Çaxır, çaydan fərqli olaraq, daha güclü bir içki olduğundan, onun satışı daha çox sosial və mənəvi aspektləri əhatə edirdi.
Sonda qeyd etmək lazımdır ki, "çaxırçı" sözünün sadə lüğət mənası arxasında gizlənən tarixi, sosial və mədəni kontekst onun daha dərin və maraqlı bir təsvirini verir.