izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çarpazlaşdırma biologiya elmində iki və ya daha çox fərqli genetik xüsusiyyətə malik orqanizmlərin (bitki, heyvan və ya mikroorqanizm) cütləşdirilməsi və onların genlərinin birləşdirilməsi prosesini ifadə edir. Bu proses nəticəsində yeni, valideynlərin xüsusiyyətlərini birləşdirən və ya tamamilə yeni xüsusiyyətlərə sahib olan nəsillər əmələ gəlir. Çarpazlaşdırmanın məqsədi, müxtəlif genetik xüsusiyyətlərin birləşdirilməsi ilə daha məhsuldar, xəstəliklərə davamlı, yaxşı keyfiyyətli məhsul əldə etmək, və ya elmi tədqiqatlar aparmaq ola bilər.

Çarpazlaşdırmanın müxtəlif növləri vardır. Məsələn, intraspesifik çarpazlaşdırma eyni növə aid fərqli fərdlərin cütləşdirilməsini, interspesifik çarpazlaşdırma isə fərqli növlərə aid orqanizmlərin cütləşdirilməsini əhatə edir. İkinci hal daha çətindir və həmişə uğurlu nəticələnmir. Bəzən hibrid nəsillər steril olur, yəni öz aralarında çoxalma qabiliyyətinə malik olmurlar.

Verilən nümunədə – yeni tip qonur malın yaradılması – çarpazlaşdırma metodundan istifadə olunmuşdur. II-III nəsildən olan mələz heyvanların bir-birilə cütləşdirilməsi seleksiya prosesinin bir hissəsidir. Bu proses nəticəsində istənilən genetik xüsusiyyətlərə malik heyvan populyasiyası yaradılır. Beləliklə, çarpazlaşdırma kənd təsərrüfatında, tibbdə (məsələn, yeni dərmanların yaradılması üçün), genetikada və digər sahələrdə geniş tətbiq olunur.

Çarpazlaşdırma, əslində, təbii seleksiyanın süni surətdə tənzimlənməsidir. Təbiətdə orqanizmlər öz-özlüyündə çarpazlaşa bilərlər, lakin insan müdaxiləsi ilə bu proses daha yönlü və məqsədyönlü olur. Bu prosesdə istənilən xüsusiyyətlərə malik fərdlərin seçilməsi və onların cütləşdirilməsi əsas rol oynayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz