Çay, Yer kürəsinin səthində, özünəməxsus hövzəsində toplanan atmosfer yağıntıları (yağış, qar, dolu) və ya yeraltı suların (bulaqlar, yeraltı çaylar) birləşməsindən əmələ gələn, müəyyən bir yataqda fasiləsiz axan, əhəmiyyətli həcmə malik təbii su axınıdır. Bu axın, özünün əmələ gətirdiyi və ya mövcud olan yataq boyunca davamlı hərəkət edir. Çayların ölçüləri, axım sürətləri və rejimləri coğrafi mövqe, iqlim şəraiti, relyef və yeraltı su ehtiyatları kimi amillərdən asılı olaraq geniş miqyasda dəyişir.
Çayların əmələ gəlməsi prosesi, əsasən, yağıntıların toplanması və yer səthindən axması ilə bağlıdır. Yağıntılar torpaq səthinə hoparaq yeraltı suları qidalandırır, bir hissəsi isə səth axını kimi çaylara tərəf axır. Bu axınlar birləşərək daha böyük çayları formalaşdırır. Çayların formalaşması və inkişafı uzun bir geoloji prosesdir və ətraf mühitin təsiri altında daim dəyişikliyə uğrayır. Eroziya və aşınma prosesləri çayların yataqlarını dərinləşdirir, genişləndirir və formasını dəyişdirir.
Çaylar, yalnız su axını kimi deyil, həm də ətraf mühit üçün əhəmiyyətli bir rol oynayan ekosistemlərdir. Onlar bitki və heyvan müxtəlifliyinin məskəni, su təchizatının mənbəyi və iqtisadi fəaliyyətlər (kənd təsərrüfatı, sənaye, nəqliyyat) üçün vacib resursdur. Çayların suyunun keyfiyyəti, suyun təmizliyi və bioloji müxtəlifliyin qorunması üçün əhəmiyyətlidir. İnsan fəaliyyəti, xüsusilə sənaye tullantıları və çirklənmə, çayların ekoloji tarazlığını pozur və onların su ehtiyatlarının azalmasına səbəb olur.
Tarix boyu çaylar insan məskənlərinin yaranması və inkişafı üçün əsas amil olmuşdur. Suvarma, nəqliyyat və enerji istehsalı üçün istifadə edilən çaylar, həm də mədəniyyətlərin formalaşmasında və yayılmasında mühüm rol oynamışdır. Çaylar ətraf mühitin mühafizəsi və davamlı inkişafın təmin olunması üçün qorunmalı və idarə olunmalıdır.