Dağılmış sözü "dağılmaq" felindən törəmiş sifətdir və əsasən iki əsas mənada işlənir.
Birinci məna: Fiziki və ya metaforik olaraq dağılmış, parçalanmış, bütövlüyünü itirmiş vəziyyəti bildirir. Bu mənada, bir bina dağılmış ola bilər, yəni uçmuş, xarabaya çevrilmiş; bir ordunun dağılmış olması onun məğlub olub, qüvvəsini itirməsini; bir ailənin dağılmış olması isə, onun üzvləri arasındakı bağların pozulmasını, ayrılıqları ifadə edir. Həmçinin, bir şeyin nizamsız, düzensiz, səliqəsiz bir şəkildə yerləşməsi, parçalanması da bu mənaya daxildir. Məsələn, “Dağılmış kitablar masanın üstündə idi” cümləsində “dağılmış” sözü kitabların səliqəsiz, nizamsız şəkildə yerləşdiyini göstərir.
İkinci məna: Daha çox poetik və ya məcazi mənada işlənir və “qara günü”, “bədbəxtlik”, “fəlakət” kimi mənaları ifadə edir. Bu mənada, “dağılmış” sözü bir insanın və ya bir şeyin bədbəxt, məhv olmuş, ümidsiz vəziyyətdə olduğunu bildirir. Nümunə cümlədə də (“O günə daş düşəydi ki, sən mənim dağılmış xarabamın qapısından girdin”) bu məna istifadə olunmuşdur. Şair özünü xarabaya bənzədir, bədbəxt, ümidsiz vəziyyətini vurğulayır. “Dağılmış xarabam” ifadəsi yalnız fiziki dağıntını deyil, həm də daxili dağıntını, ruhun sarsıntısını, ümidsizliyi ifadə edir. Sözün bu mənası qədim ədəbiyyatımızda daha tez-tez rast gəlinir və tarixi, mədəni kontekstlə sıx bağlıdır.
Beləliklə, "dağılmış" sözü kontekstdən asılı olaraq həm konkret, həm də məcazi mənalarda işlənən, çoxşaxəli bir söz olaraq qəbul edilə bilər.