Dalaşqanlıq sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında mühüm yer tutan bir termindir. Sadəcə "dalaşqan adamın xasiyyəti" kimi qısa bir izahla kifayətlənmək, bu sözün əhatə etdiyi geniş məna spektrini tam əks etdirmir. Dalaşqanlıq, bir insanın həyatının müxtəlif sahələrində özünü göstərən, mürəkkəb bir xarakter xüsusiyyətidir.
Birincisi, dalaşqanlıq, savaşqanlıq və davakarlıq kimi açıq-aşkar təzahürlərini əhatə edir. Bu, fiziki qüvvənin istifadəsinə, münaqişələrə və qarşıdurmalara meyllilik kimi özünü göstərə bilər. Dalaşqan insanlar tez-tez mübahisələrə girir, hətta kiçik narazılıqlardan belə böyük qarşıdurmalar yarada bilirlər.
Lakin dalaşqanlıq, yalnız fiziki təzahürü ilə məhdudlaşmır. O, həm də boğuşqanlıq, yəni sözlə mübarizə aparmağa, kəskin ritorikaya və əks-əks mübahisələrə meyllilik kimi də ortaya çıxa bilər. Bu insanlar tez-tez öz fikirlərini qəbul etdirmək üçün hər vasitədən istifadə edirlər, hətta ədalətsiz və əsassız arqumentlərə belə əl atırlar. Onlar müzakirəni səmərəli bir dialoqdan çox, qələbə üçün bir meydan savaşı kimi qəbul edirlər.
Dalaşqanlığın kökləri tez-tez özünəinam çatışmazlığı və ya əksinə, həddindən artıq özünəinamda axtarılmalıdır. Bəzi hallarda, dalaşqanlıq diqqət çəkmək, öz əhəmiyyətlərini sübut etmək və ya özünü təsdiq etmək üçün bir mexanizm kimi istifadə olunur. Başqa sözlə desək, dalaşqanlıq, tez-tez daxili narahatlıq və qeyri-müəyyənliyin bir maskasıdır.
Nəticə olaraq, dalaşqanlıq sadəcə bir xüsusiyyət deyil, mürəkkəb bir psixoloji fenomendir. Onun səbəblərini, təzahür formalarını və potensial nəticələrini anlamaq, həm fərdi səviyyədə, həm də sosial münasibətlərdə müsbət dəyişikliklərə töhfə verə bilər.