izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Darımaq (f., məh.) sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında bir sıra mənaları əhatə edən, əsasən mənfi konnoatasiyalı bir feldir. Lüğətlərdə sadəcə "yırtmaq, dağıtmaq, cırmaqlamaq" kimi izah olunsa da, onun daha dərin və çoxşaxəli mənaları vardır.

Ən geniş mənasında darımaq, fiziki bir şeyi parçalayaraq, bütövlüyünü pozmaq deməkdir. Bu, toxuma, kağız, geyim kimi nazik materialların cırılması, ya da daha möhkəm cisimlərin qırılaraq dağıdılması ola bilər. Məsələn, “köhnə kitabı darıdı”, “küləyin qüvvəsindən ağac darındı” kimi ifadələrdə darımaq sözü bu mənada işlənir.

Lakin darımaq sözü, sadəcə fiziki mənada deyil, həm də məcazi mənada işlədilə bilər. Misal olaraq, verilən nümunədə (“Oğlunun quldurlar tərəfindən öldürüldüyünü güman edən arvad üz-gözünü darıdı”) olduğu kimi, dərin əzab-əziyyət, qəm-qüssə, ruhən sarsıntı nəticəsində insanın daxili dünyasının dağılmasını, ruhi vəziyyətinin pozulmasını ifadə edir. Bu mənada darımaq, insanın üzüntüdən, kədər-qüssədən büzüşməsini, dəhşətə gəlməsini, ümidsizliyə qapılmasını göstərir. Yəni, fiziki bir əşyanın parçalanması kimi deyil, ruhun, daxili aləmin məhv olmasını ifadə edir.

Beləliklə, "darımaq" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir. Həm konkret, həm də məcazi mənaları olan bu söz, Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarını genişləndirən və əsərlərə duyğu dolu bir tərənglik qatan bir leksik vahiddir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz