Dədə sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir sözdür və əsasən ata mənasında işlədilir. Lakin sadəcə "ata"nın sinonimi olmaqdan daha çox məna çalarlarına malikdir.
Birinci və ən geniş yayılmış mənası, şübhəsiz ki, atadır. Yəni kişinin öz övladına olan ata münasibəti. Misal olaraq, "dədəm" sözü öz atanı ifadə edir. Lakin "ata" sözündən fərqli olaraq, "dədə" daha çox hörmət, ehtiram və yaşlılıq hissi ifadə edir. "Ata" daha çox yaxın, gündəlik münasibətdə istifadə olunurken, "dədə" daha çox uzaqlaşmış, xatirələrdə yaşayan və ya hörmət duyulan bir ata fiqurunu təsvir edir.
İkinci bir məna çalarında isə "dədə" sözü nəslin davamını, ata-baba xəttini, ailənin köklərini simvolizə edə bilər. Bu mənada "dədə" yalnız bir şəxs deyil, bütün nəsil zəncirini, tarixi və ənənələri təmsil edir. Mәsələn, "dədə-baba torpağı" ifadəsi bu mənanı aydın şəkildə göstərir.
Üçüncü bir mənada isə "dədə" sözü, xüsusilə də şifahi ədəbiyyatda, ağsaqqal, hörmətli qoca kişi mənasında da işlənə bilər. Bu mənada "dədə" müdriklik, təcrübə və nüfuz simvoludur. Hətta bəzi dialektlərdə, qoca kişi üçün "baba" yerinə "dədə" sözü işlədilir.
Beləliklə, "dədə" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsasında həmişə hörmət, yaşlılıq və ata münasibəti məfhumları dayanır. Bu söz sadəcə bir söz deyil, bir ailənin, bir nəslin tarixini və ənənələrini özündə əks etdirən bir simvoldur.