izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dəlicə sözü Azərbaycan dilində iki əsas mənada işlənir: birincisi sifət, ikincisi isə zərf kimi.

Sifət mənasında "dəlicə" sözü "dəli kimi", "dəlisov", "ağılsızcasına" mənalarını ifadə edir. Bu mənada o, bir hərəkətin, davranışın və ya vəziyyətin dəlilik əlamətləri göstərməsini, nəzarətsiz, gözlənilməz və ya ağılsız olduğunu bildirir. Məsələn, "dəlicə hərəkət" ifadəsi ağılsızca, düşünülmədən edilmiş bir hərəkəti təsvir edir. Bu mənada söz, həmin hərəkətin, davranışın dəlilik həddində olmasını, normal davranış qaydalarından kənarda qalmasını vurğulayır. Hətta, bəzən müsbət konteksdə də işlənə bilər: məsələn, "dəlicə cəsarət" ifadəsi olduqca cəsarətli, hətta riskli bir hərəkəti ifadə edə bilər.

Zərf mənasında isə "dəlicə" sözü "çox bərk", "son dərəcə", "hədsiz", "dəlicəsinə" kimi mənaları əhatə edir. Bu istifadədə, söz bir əməlin, hissin və ya vəziyyətin intensivliyini, şiddətini vurğulayır. Məsələn, "dəlicə sevmək" ifadəsi son dərəcə, hədsiz bir sevgini ifadə edir. Bu mənada "dəlicə" sözü həmin hissin və ya vəziyyətin adi həddləri aşdığını, qeyri-adi dərəcədə güclü olduğunu göstərir. Həmçinin, bu mənada "dəlicəsinə" sözü ilə sinonim olaraq da işlənə bilər, məsələn "dəlicəsinə qaçmaq" ifadəsi ilə eyni mənanı ifadə edir.

Ümumiyyətlə, "dəlicə" sözü həm sifət, həm də zərf kimi istifadə olunaraq, hərəkətlərə, hisslərə və vəziyyətlərə intensivlik, həddən artıqlıq və nəzarətsizlik əlavə edir. Mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, həmişə müəyyən bir hədd aşmanın, qeyri-adi bir vəziyyətin ifadəsini daşıyır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz