izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dəmir (Fe, latınca: Ferrum) təbiətdə geniş yayılmış, boz rəngli, ağır bir keçid metalıdır. Kimyəvi elementlərin dövri sistemində 26-cı sıra nömrəsini daşıyır və onun atomunun quruluşunda 26 proton yer alır. Dəmirin insan həyatında və texnologiyanın inkişafında rolu çox əhəmiyyətlidir. Onun möhkəmliyi, ərimə qabiliyyəti və digər xüsusiyyətləri onu müxtəlif sahələrdə – tikintidən kosmik texnologiyalara qədər - geniş tətbiqini mümkün edir.

Dəmirin ən mühüm xüsusiyyətlərindən biri də karbonla birləşmə qabiliyyətidir. Karbonun müxtəlif miqdarlarda əlavə edilməsi nəticəsində polad və çuqun kimi əhəmiyyətli metallurgiya məhsulları əldə edilir. Polad, dəmirin karbonla aşağı faizli ərintisidir və yüksək möhkəmlik, elastiklik və digər üstünlüklərə malikdir. Çuqun isə karbon miqdarı daha yüksək olan və daha kövrək olan bir ərintidir. Polad və çuqun müasir dünyada müxtəlif konstruksiyaların, maşınların, alətlərin və digər məmulatların istehsalında əsas material kimi istifadə olunur.

Dəmirin insan tarixindəki əhəmiyyəti də danılmazdır. Dəmir dövrünün başlaması ilə insanlıq tarixində yeni bir səhifə açılmış, əmək alətlərinin və silahların keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlmişdir. Bu da insan sivilizasiyasının inkişafına güclü təkan vermişdir. Həmçinin, dəmirin bioloji əhəmiyyətini də qeyd etmək vacibdir. O, hemoglobinin tərkibinə daxildir və qanda oksigenin daşınmasında mühüm rol oynayır.

Qeyd etmək lazımdır ki, təmiz halda olan dəmir olduqca aktiv metal olub, havayla və su ilə asanlıqla reaksiyaya girir. Bu səbəbdən də dəmir məmulatları korroziyadan qorunmaq üçün müxtəlif üsullarla örtülür (məsələn, boya ilə örtülmə, sinklə örtülmə (galvanizasiya) və s.).

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz